1. Reflective Practice là gì?

Reflective Practice, hay thực hành phản tư, là quá trình giáo viên tự quan sát và đánh giá bản thân một cách có hệ thống để cải thiện hiệu quả giảng dạy. Thực hành này không chỉ đơn thuần là suy nghĩ về những gì đã xảy ra trong lớp học, mà còn tập trung vào việc hiểu rõ nguyên nhân và cách cải thiện. Reflective Practice là yếu tố quan trọng trong việc phát triển chuyên môn liên tục (Continuing Professional Development – CPD) và giúp giáo viên trở nên tinh thông hơn.

 

2. Lợi ích của Reflective Practice trong giảng dạy

2.1. Phát triển chuyên môn liên tục bằng Reflective Practice

Reflective Practice là cốt lõi của sự phát triển chuyên môn. Khi giáo viên dành thời gian để suy ngẫm một cách có mục đích về cách dạy của mình, họ có thể nhận ra những điểm mạnh và yếu của bản thân, từ đó đề xuất các phương pháp cải thiện. Quá trình này không chỉ nâng cao năng lực giảng dạy mà còn giúp giáo viên tự tin hơn trong công việc.

2.2. Giữ vững sự đổi mới và sáng tạo trong phương pháp dạy học

Thực hành phản tư giúp giáo viên duy trì tính cập nhật và sáng tạo trong phương pháp giảng dạy của mình. Bằng cách thử nghiệm các ý tưởng mới và phản ánh về kết quả, giáo viên có thể điều chỉnh phương pháp giảng dạy để đáp ứng nhu cầu thay đổi của học sinh và bối cảnh học tập.

2.3. Tập trung vào người học

Reflective Practice không chỉ giúp giáo viên cải thiện bản thân mà còn giúp họ hiểu rõ hơn về học sinh của mình. Qua việc phản tư, giáo viên có thể nhìn nhận tình huống từ góc nhìn của học sinh, từ đó điều chỉnh phương pháp dạy học để phù hợp hơn với năng lực và nhu cầu của học sinh.

2.4. Phát triển kỹ năng phản tư cho học sinh

Giáo viên phản tư có thể tạo điều kiện để học sinh cũng phát triển kỹ năng phản tư. Khi giáo viên thực hiện quá trình này thường xuyên, họ có thể hướng dẫn học sinh cách tự đánh giá, phân tích và cải thiện việc học của mình. Đây là những kỹ năng quan trọng giúp học sinh trở thành những người học độc lập và thành công.

2.5. Sự khiêm tốn và học hỏi không ngừng

Quá trình phản tư yêu cầu sự trung thực và khiêm tốn. Giáo viên phải đối diện với sự thật về những lựa chọn, thành công và sai lầm của mình. Điều này giúp họ duy trì sự khiêm tốn và khuyến khích họ tiếp tục nỗ lực để đạt được kết quả tốt hơn trong giảng dạy.

 

3. Cách bắt đầu với Reflective Practice

3.1. Thu thập thông tin từ lớp học 

Để bắt đầu quá trình Reflective Practice, giáo viên cần thu thập thông tin về những gì đã xảy ra trong lớp học. Dưới đây là một số phương pháp hữu ích:

• Nhật ký giảng dạy: Sau mỗi buổi học, hãy ghi lại những gì đã xảy ra, cảm nhận của bạn và học sinh. Nhật ký này sẽ là nguồn tư liệu quý giá giúp bạn nhìn lại và phân tích các hoạt động dạy học.
• Mời đồng nghiệp quan sát: Mời đồng nghiệp vào lớp học để thu thập thông tin và phản hồi về bài giảng của bạn. Phương pháp này có thể mang lại những góc nhìn khác nhau và giúp bạn cải thiện.
• Ghi hình bài giảng: Ghi hình là cách hiệu quả nhất để có cái nhìn chính xác và không thiên vị về bài giảng của mình. Video giúp bạn xem lại những tình huống cụ thể và đánh giá một cách chi tiết hơn.

3.2. Thực Hiện Thảo Luận Phản Ánh

Nếu việc phân tích bài giảng của bản thân cảm thấy quá khó khăn, một điểm khởi đầu tuyệt vời là tham gia thảo luận nhóm. Giáo viên có thể cùng nhau xem một video giảng dạy công khai và thảo luận về những gì đã quan sát được.

3.3. Sử Dụng Các Hoạt Động Phản Ánh

• Tỷ Lệ Tương Tác: Đánh giá tỷ lệ tương tác giữa giáo viên và học sinh trong lớp.
• Tư Duy Phát Triển So Với Tư Duy Cố Định: Phản ánh về cách bạn khuyến khích học sinh phát triển tư duy sáng tạo.
• Nhất Quán Trong Sửa Chữa Sai Lầm: Đảm bảo tính nhất quán trong việc sửa chữa sai lầm của học sinh.

 

4. Các hoạt động Reflective Practice hiệu quả

Dưới đây là một số hoạt động Reflective Practice mà giáo viên có thể áp dụng để nâng cao chất lượng giảng dạy:

4.1. Đánh giá tỉ lệ tương tác 

Kiểm tra xem bạn và học sinh đã tương tác với nhau như thế nào trong lớp học. Hãy đánh giá liệu đó là một cuộc thảo luận về tình hình học tập trong lớp học hay chỉ là sự trao đổi một chiều từ giáo viên.

4.2. Khuyến khích tư duy phát triển (Growth Mindset)

Cách giáo viên phản hồi với học sinh cũng có thể khuyến khích tư duy cố định hoặc tư duy phát triển của học sinh. Ví dụ, thay vì khen ngợi học sinh thông minh, giáo viên nên công nhận sự nỗ lực, chăm chỉ, và kiên trì của học sinh.

4.3. Cơ hội phản hồi

Hãy đảm bảo rằng học sinh có cơ hội để ôn tập lại những kiến thức học sinh được dạy. Giáo viên có thể yêu cầu học sinh trả lời câu hỏi, sử dụng bảng trắng hoặc thảo luận nhóm với bạn cùng lớp về một điểm kiến thức vừa được học.

4.4. Câu hỏi và mức độ câu hỏi

Hãy cân nhắc kỹ lưỡng về loại và mức độ khó của câu hỏi mà giáo viên đưa ra cho học sinh. Đảm bảo rằng chúng phù hợp với phương pháp học mà giáo viên muốn áp dụng trong lớp.

4.5. Thời gian giảng dạy so với thời gian không giảng dạy

Hãy theo dõi xem học sinh dành bao nhiêu thời gian cho các hoạt động học tập so với thời gian dành cho các công việc khác như phân phát tài liệu hoặc thu bài.

4.6. Thời gian nói của giáo viên so với thời gian nói của học sinh

Tùy thuộc vào chủ đề, hãy quyết định xem nên để học sinh tự tìm tòi và phát biểu nhiều về kiến thức ấy hay giáo viên là người truyền kiến thức chính.

 

Kết luận

Reflective Practice là một công cụ mạnh mẽ giúp giáo viên không chỉ nâng cao kỹ năng giảng dạy mà còn phát triển toàn diện bản thân và học sinh. Bằng cách thực hành Reflective Practice, giáo viên có thể duy trì sự đổi mới, tập trung vào người học và phát triển một văn hóa học tập phản tư trong nhà trường. Hãy bắt đầu hành trình này bằng việc thu thập thông tin, tham gia vào các cuộc thảo luận phản tư và thử nghiệm các hoạt động phản tư trong giảng dạy của bạn.