Khám phá thuyết kiến tạo và cách áp dụng lý thuyết này để nâng cao chất lượng giảng dạy. Tìm hiểu khái niệm, ứng dụng và lợi ích ngay hôm nay!

1. Thuyết kiến tạo là gì? Nguồn gốc và sự phát triển của thuyết kiến tạo

1.1 Thuyết kiến tạo là gì?

Thuyết kiến tạo (Constructivism Theory) là lý thuyết giáo dục nhấn mạnh việc người học tự xây dựng kiến thức thông qua trải nghiệm, khám phá và tương tác với môi trường xung quanh.�

Khác với phương pháp truyền thống, nơi giáo viên chỉ truyền đạt kiến thức một chiều, thuyết kiến tạo khuyến khích học sinh chủ động đặt câu hỏi, tìm tòi, phân tích và tự rút ra kết luận cho riêng mình. Việc này giúp kiến thức không chỉ được tiếp thu mà còn được hiểu sâu và vận dụng linh hoạt.

🔗 Ví dụ thực tế: Trong lớp học TESOL tại ETP về phương pháp giảng dạy tiếng Anh, thay vì giảng viên chỉ trình bày lý thuyết, học viên tại ETP TESOL sẽ được thực hành thiết kế bài giảng và đứng lớp demo, từ đó tự kiến tạo kiến thức giảng dạy thông qua những trải nghiệm thực tế của bản thân.

1.2 Nguồn gốc và sự phát triển của thuyết kiến tạo

Thuyết kiến tạo được hình thành dựa trên nền tảng các nghiên cứu tâm lý học và triết học về nhận thức. Hai nhà khoa học tiêu biểu đóng vai trò nền móng cho lý thuyết này là:

• Jean Piaget (1896–1980): Được xem là cha đẻ của thuyết kiến tạo. Ông cho rằng người học chủ động kiến tạo kiến thức thông qua trải nghiệm và khám phá, không chỉ tiếp thu thụ động. Ông tập trung vào quá trình tự kiến tạo kiến thức dựa trên các giai đoạn phát triển nhận thức.
• Lev Vygotsky (1896–1934): Ông nhấn mạnh vai trò của tương tác xã hội tương tác xã hội trong học tập và cho rằng người học phát triển tốt nhất khi có sự hỗ trợ từ những người có kinh nghiệm hơn.�

Hiện nay, thuyết kiến tạo là nền tảng quan trọng trong nhiều phương pháp giảng dạy hiện đại, đặc biệt là trong lĩnh vực TESOL (Teaching English to Speakers of Other Languages).

2. Đặc điểm chính của thuyết kiến tạo

Thuyết kiến tạo (Constructivism) là một trong những nền tảng triết lý giáo dục quan trọng nhất của thế kỷ XX, ảnh hưởng sâu rộng đến lĩnh vực giảng dạy ngoại ngữ, tâm lý học giáo dục và phương pháp TESOL hiện đại.

Theo quan điểm này, kiến thức không được truyền thụ một chiều từ giáo viên sang học viên, mà được người học chủ động xây dựng thông qua quá trình trải nghiệm, khám phá và tương tác với thế giới xung quanh.

Điều đó có nghĩa là mỗi người học không chỉ tiếp nhận thông tin, mà còn tự kiến tạo tri thức cho riêng mình, dựa trên nền tảng hiểu biết và kinh nghiệm cá nhân. Dưới đây là bốn đặc điểm cốt lõi thể hiện rõ tinh thần của thuyết kiến tạo trong quá trình học tập và giảng dạy.

2.1  Người học là trung tâm

Điểm khác biệt lớn nhất giữa thuyết kiến tạo và phương pháp truyền thống nằm ở vai trò của người học. Nếu như trong mô hình cũ, giáo viên được xem là nguồn kiến thức duy nhất và học viên là người tiếp nhận thụ động, thì theo thuyết kiến tạo, người học trở thành trung tâm của quá trình học.

Trong lớp học kiến tạo, học viên là người tự khám phá và tìm ra ý nghĩa của kiến thức, và giáo viên đóng vai trò như người hướng dẫn, người dẫn dắt và khơi gợi tư duy. Không giảng giải toàn bộ khái niệm, giáo viên tạo ra môi trường học tập cởi mở, khuyến khích học viên đặt câu hỏi, thử nghiệm, sai – sửa rồi học từ chính sai lầm của mình.

Cách tiếp cận này giúp người học phát triển tư duy phản biện, khả năng tự định hướng học tập và kỹ năng giải quyết vấn đề. Quan trọng hơn, nó khiến người học cảm thấy mình là chủ thể của quá trình học, từ đó tăng động lực, hứng thú và niềm tin vào khả năng của bản thân.

2.2. Kiến thức gắn với trải nghiệm

Một nguyên tắc then chốt của thuyết kiến tạo là: học chỉ có ý nghĩa khi gắn liền với trải nghiệm thực tế. Theo triết lý này, kiến thức không thể tồn tại tách biệt khỏi bối cảnh – người học chỉ thực sự hiểu và nhớ khi họ trải nghiệm, vận dụng và tự rút ra kết luận.

Điều này lý giải vì sao trong giáo dục hiện đại, các hoạt động như học qua dự án (Project-Based Learning), demo teaching, role-play hay micro teaching được khuyến khích áp dụng rộng rãi.

Ví dụ, trong chương trình TESOL quốc tế, các học viên không chỉ nghe giảng lý thuyết về phương pháp giảng dạy, mà còn thực hành đứng lớp, quan sát, thiết kế giáo án và nhận phản hồi thực tế từ giảng viên.

Chính nhờ những trải nghiệm đó, họ không chỉ hiểu “phương pháp dạy là gì” mà còn biết “vì sao nó hiệu quả và nên áp dụng trong hoàn cảnh nào”. Khi người học được đặt vào tình huống thật, họ kích hoạt trí nhớ, cảm xúc và tư duy sáng tạo cùng lúc.

Những trải nghiệm mang tính cá nhân này giúp kiến thức trở nên sống động, dễ nhớ và có giá trị lâu dài hơn nhiều so với việc học thuộc lòng hay ghi chép máy móc.

2.3 Tương tác và hợp tác

Thuyết kiến tạo cũng nhấn mạnh rằng học là một quá trình xã hội, và tương tác là nền tảng để kiến thức được mở rộng và củng cố.

Khi người học thảo luận, tranh luận hoặc làm việc nhóm, họ không chỉ nghe quan điểm của người khác mà còn buộc mình phải diễn đạt, phản biện và điều chỉnh hiểu biết của bản thân. Chính trong quá trình này, tri thức được tái cấu trúc và trở nên sâu sắc hơn.

Trong lớp học theo hướng kiến tạo, giáo viên tạo điều kiện để học viên hợp tác, đặt câu hỏi, chia sẻ ý tưởng và học hỏi lẫn nhau.

Chẳng hạn, khi dạy kỹ năng nói tiếng Anh, giáo viên có thể tổ chức hoạt động pair work (làm việc theo cặp) hoặc group discussion (thảo luận nhóm). Thông qua việc trao đổi ý kiến, học viên không chỉ luyện kỹ năng ngôn ngữ mà còn rèn khả năng lắng nghe, phản hồi và thích nghi với góc nhìn khác nhau.

Sự hợp tác này giúp hình thành một cộng đồng học tập năng động, nơi mỗi người vừa là người học, vừa là người dạy – cùng nhau tạo ra giá trị tri thức chung. Đó cũng là lý do vì sao nhiều chương trình TESOL hiện đại coi việc xây dựng tinh thần cộng tác trong lớp học là yếu tố không thể thiếu để đạt hiệu quả giảng dạy cao nhất.

2.4. Đánh giá liên tục và phản hồi mang tính phát triển

Khác với cách đánh giá truyền thống khi điểm số được xem là mục tiêu cuối cùng, thuyết kiến tạo xem đánh giá như một phần tự nhiên của quá trình học. Điều quan trọng không phải là học viên đã đạt bao nhiêu điểm, mà là họ đã học được gì, thay đổi ra sao và đang tiến bộ như thế nào.

Trong lớp học kiến tạo, việc đánh giá diễn ra liên tục, thông qua quan sát, phản hồi, tự đánh giá và đánh giá đồng đẳng. Giáo viên không chỉ chấm điểm, mà còn đưa ra phản hồi cụ thể, mang tính định hướng, giúp học viên hiểu điểm mạnh, điểm yếu của mình và biết cách cải thiện.

Ví dụ, sau mỗi buổi demo teaching trong khóa TESOL, học viên không chỉ nhận được điểm số, mà còn được giảng viên và bạn học phân tích chi tiết cách trình bày, phương pháp dẫn dắt, khả năng tương tác và cách xử lý tình huống trên lớp.

Nhờ đó, người học không ngừng điều chỉnh, hoàn thiện kỹ năng giảng dạy và phát triển tư duy sư phạm theo chuẩn quốc tế. Hình thức đánh giá này giúp biến việc kiểm tra từ một công cụ đánh giá kết quả trở thành một phần quan trọng của quá trình học tập, khuyến khích học viên tự nhận thức và học hỏi từ chính trải nghiệm của mình.

3. Ứng dụng thuyết kiến tạo trong giáo dục và giảng dạy TESOL

Thuyết kiến tạo không chỉ là một lý thuyết giáo dục mang tính triết lý, mà còn là nền tảng phương pháp sư phạm được áp dụng mạnh mẽ trong các chương trình giảng dạy tiếng Anh hiện đại, đặc biệt là trong TESOL (Teaching English to Speakers of Other Languages).

Với mục tiêu giúp người học hiểu – ứng dụng – và sáng tạo, các khóa TESOL hiện nay đã vận dụng tinh thần kiến tạo để thiết kế chương trình học chú trọng trải nghiệm, tương tác và tự học, thay vì truyền đạt kiến thức một chiều.

Tại ETP TESOL – một trong những đơn vị đào tạo giáo viên tiếng Anh chuẩn quốc tế, triết lý kiến tạo được lồng ghép xuyên suốt chương trình.Từ cách tổ chức lớp học, thiết kế hoạt động đến phương thức đánh giá, tất cả đều hướng đến việc giúp học viên chủ động kiến tạo kiến thức thông qua trải nghiệm thực tế và phản tư cá nhân.

Dưới đây là ba hình thức tiêu biểu thể hiện rõ tinh thần Constructivism trong giảng dạy TESOL hiện đại.

3.1. Dạy học qua dự án (Project-Based Learning)

Dạy học qua dự án là một trong những phương pháp thể hiện rõ nhất tinh thần của thuyết kiến tạo. Thay vì học lý thuyết thuần túy, học viên được tham gia vào các dự án mang tính thực tiễn, nơi họ phải tự nghiên cứu, lên kế hoạch, hợp tác và áp dụng kiến thức vào bối cảnh cụ thể.

Trong các lớp học TESOL, một “dự án” có thể là việc thiết kế một kế hoạch bài giảng (lesson plan) cho đối tượng học viên nhất định, chẳng hạn: trẻ em, người lớn, hoặc học viên luyện thi IELTS. Học viên phải xác định nhu cầu học tập, mục tiêu bài học, lựa chọn phương pháp giảng dạy phù hợp, rồi thực hành giảng dạy thật (demo teaching) trước lớp.

Ví dụ, trong chương trình TESOL của ETP, học viên có thể được giao nhiệm vụ:

“Thiết kế một lesson plan 45 phút cho học viên trình độ Pre-Intermediate với mục tiêu dạy kỹ năng nói về chủ đề ‘Travel Experiences’.”

Sau khi hoàn thiện giáo án, học viên thực hành đứng lớp, áp dụng phương pháp PPP, TBL hay CLT, rồi nhận phản hồi từ giảng viên và bạn học. Quá trình này giúp họ hiểu sâu bản chất của việc dạy – học tiếng Anh, từ việc xây dựng mục tiêu, lựa chọn hoạt động đến cách xử lý tình huống trên lớp.

Dạy học qua dự án không chỉ giúp người học rèn luyện kỹ năng sư phạm và quản lý lớp học, mà còn phát triển năng lực hợp tác, giải quyết vấn đề, tư duy sáng tạo và khả năng tự phản chiếu – những yếu tố then chốt trong đào tạo giáo viên quốc tế.

Quan trọng hơn, mỗi dự án đều mang lại một sản phẩm học tập cụ thể (tangible learning outcome) – đó có thể là bài giảng, video demo teaching, hoặc portfolio cá nhân – giúp học viên nhìn thấy sự tiến bộ của mình sau từng giai đoạn.

3.2. Học tập khám phá (Discovery Learning)

Học tập khám phá là một phương pháp trọng tâm của thuyết kiến tạo, dựa trên niềm tin rằng con người học tốt nhất khi họ tự mình tìm ra câu trả lời. Giáo viên sẽ đóng vai trò là người đặt câu hỏi, tạo tình huống, định hướng và khơi gợi tư duy phản biện.

Người học được khuyến khích quan sát, đặt giả thuyết, thử nghiệm, rút kết luận và ứng dụng – đúng với quy trình tư duy khoa học.

Trong các lớp học TESOL, điều này thường được thể hiện thông qua các hoạt động phân tích ngôn ngữ, thảo luận nhóm hoặc xử lý tình huống giảng dạy.

Cách làm này không chỉ giúp người học nhớ lâu hơn, mà còn hình thành “language awareness” – nhận thức ngôn ngữ, một kỹ năng quan trọng của giáo viên TESOL tương lai.

Phương pháp học tập khám phá cũng được ETP TESOL ứng dụng rộng rãi trong các buổi micro teaching, nơi học viên được đưa ra tình huống thật (như học viên mất tập trung, không hiểu bài, hoặc phản ứng tiêu cực) và tự đề xuất cách xử lý.

Giảng viên không cung cấp đáp án ngay, mà gợi mở hướng tiếp cận, giúp học viên phát triển tư duy sư phạm linh hoạt và kỹ năng phản ứng nhanh trong thực tế lớp học.

Nhờ vậy, học viên không chỉ “biết dạy thế nào”, mà còn “hiểu vì sao dạy như vậy” – một phẩm chất mà mọi giáo viên TESOL chuyên nghiệp đều cần có.

3.3. Tích hợp công nghệ trong học tập kiến tạo

Một trong những điểm mạnh của giáo dục hiện đại là khả năng kết hợp công nghệ vào quá trình dạy và học, và thuyết kiến tạo đã tạo nền tảng lý luận vững chắc cho điều đó.
Theo quan điểm kiến tạo, công nghệ không chỉ là công cụ hỗ trợ, mà còn là môi trường để người học tương tác, khám phá và kiến tạo tri thức.

Tại ETP TESOL, triết lý này được thể hiện rõ thông qua việc tích hợp hệ thống học trực tuyến LMS (Learning Management System) và video bài giảng tương tác tích hợp AI.
Thay vì chỉ nghe giảng thụ động, học viên có thể chủ động học qua video, tương tác ngay trong quá trình học, làm bài tập phản hồi và theo dõi tiến độ học tập cá nhân.

Chẳng hạn, khi học về phương pháp “Task-Based Learning”, học viên sẽ xem video minh họa lớp học thực tế, trả lời các câu hỏi tương tác, và được hệ thống AI phản hồi ngay lập tức.
Sau đó, họ có thể tự thiết kế một “task” cho nhóm học viên giả định của mình và chia sẻ lên hệ thống LMS để nhận nhận xét từ giảng viên.

Việc kết hợp giữa học trực tuyến (E-learning) và thực hành trực tiếp (Offline/Online Zoom) tạo nên một mô hình blended learning – mô hình đặc trưng của giáo dục kiến tạo hiện đại.
Người học được quyền tự kiểm soát tốc độ, thời gian và không gian học tập, đồng thời vẫn nhận được sự hướng dẫn, phản hồi và hỗ trợ từ giảng viên – đảm bảo vừa linh hoạt, vừa hiệu quả.

Hơn nữa, công nghệ còn mở ra môi trường học tập cộng tác vượt ra ngoài giới hạn lớp học.
Học viên có thể trao đổi bài, chia sẻ ý tưởng, nhận góp ý từ bạn bè ở nhiều nơi khác nhau, tạo nên một cộng đồng học tập toàn cầu, đúng tinh thần “kiến tạo tri thức thông qua tương tác xã hội” mà các nhà lý luận như Vygotsky từng đề cao.

4. Vai trò của ETP TESOL trong đào tạo theo thuyết kiến tạo

ETP TESOL không chỉ là đơn vị đào tạo chứng chỉ TESOL quốc tế mà còn là nơi ứng dụng thuyết kiến tạo vào toàn bộ quá trình giảng dạy, giúp học viên vừa học vừa trải nghiệm và phát triển kỹ năng một cách tự nhiên.

• Thực hành “học thật – dạy thật”: Xuyên suốt khóa học, học viên sẽ được tham gia chuỗi các buổi thực hành demo teaching. Tại đây, bạn không chỉ tự mình đứng lớp mà còn nhận phản hồi chi tiết, sát sao từ giảng viên, giúp bạn từng bước kiến tạo kỹ năng giảng dạy vững chắc, tự tin áp dụng vào thực tiễn.
• Lộ trình học được cá nhân hóa:  ETP TESOL thiết kế chương trình dựa trên nhu cầu và mục tiêu của từng học viên. Đảm bảo học viên được học đúng những gì mình cần, tiết kiệm thời gian và chi phí.
• Nhận chứng chỉ TESOL giá trị toàn cầu: Sau khi hoàn thành khóa học, học viên sẽ nhận chứng chỉ TESOL quốc tế được kiểm định bởi Madison School (Mỹ) và ALAP (Anh). Đây là hai tổ chức uy tín hàng đầu trong lĩnh vực đào tạo giáo viên tiếng Anh, mở ra cơ hội giảng dạy không chỉ tại Việt Nam mà còn ở nhiều quốc gia khác trên thế giới.

Với phương pháp giảng dạy hiện đại và định hướng phát triển toàn diện, ETP TESOL chính là nơi giúp bạn trở thành giáo viên tiếng Anh chuyên nghiệp, sẵn sàng bứt phá sự nghiệp trong môi trường giáo dục toàn cầu. Hãy liên hệ ETP TESOL để được tư vấn lộ trình phù hợp và cập nhật thông tin học phí ưu đãi.

Kết luận

Thuyết kiến tạo là nền tảng giáo dục hiện đại, giúp người học tự khám phá và kiến tạo kiến thức thông qua trải nghiệm thực tế và hợp tác. Tại ETP TESOL, lý thuyết này không chỉ là khái niệm mà đã trở thành kim chỉ nam trong đào tạo giáo viên tiếng Anh, giúp học viên phát triển toàn diện kỹ năng sư phạm và mở rộng cơ hội nghề nghiệp quốc tế.�

Hãy khám phá chương trình TESOL quốc tế tại ETP TESOL và bắt đầu hành trình trở thành giáo viên tiếng Anh chuyên nghiệp.

👉 Nếu bạn đang mong muốn nâng cao kỹ năng giảng dạy, đồng thời sở hữu chứng chỉ TESOL Quốc tế uy tín, hãy để ETP TESOL đồng hành. Chúng tôi không chỉ mang đến chương trình học chất lượng, mà còn là một cộng đồng giáo viên đầy nhiệt huyết – nơi bạn được học hỏi, kết nối và phát triển bền vững.

Hãy để ETP TESOL đồng hành cùng bạn trên hành trình chinh phục khoá học TESOL Quốc tế tại Việt Namvà khởi đầu sự nghiệp giảng dạy tiếng Anh chuyên nghiệp. Hãy liên hệ ngay hôm nay để được tư vấn chi tiết về chương trình học TESOL Quốc tế tại Việt Nam, lịch khai giảng và những ưu đãi đặc biệt đang áp dụng.

Bạn có thể tìm đọc thêm về ETP TESOL tại: ETP TESOL VỮNG BƯỚC SỰ NGHIỆP GIÁO VIÊN TIẾNG ANH

Tìm hiểu thêm

• Nhận ngay Ebook ETP TESOL TẶNG bạn
• 7 Ứng dụng Trí tuệ nhân tạo AI trong giáo dục
• [Thầy cô hỏi, ETP TESOL trả lời #4] Phương pháp hiệu quả để thúc đẩy động lực học tập cho học viên đi làm bận rộn?
• [Thầy cô hỏi, ETP TESOL trả lời #3] Làm thế nào để giáo viên có thể giúp học sinh tiếp thu kiến thức một cách nhanh chóng và nhớ lâu hơn?
• Chuyên mục “Thầy cô hỏi, ETP TESOL trả lời”