Lexical Approach là gì? Hãy cùng ETP TESOL tìm hiểu phương pháp học tiếng Anh qua từ vựng và cụm từ giúp giao tiếp tự nhiên, hiệu quả hơn.

1. Lexical Approach là gì?

Lexical Approach là gì? Đây là một phương pháp giảng dạy tiếng Anh do nhà ngôn ngữ học Michael Lewis đề xuất vào đầu thập niên 1990. Thay vì tập trung vào việc dạy ngữ pháp hay từ vựng đơn lẻ, phương pháp này nhấn mạnh đến lexis – tức là vốn từ vựng, nhưng không phải ở mức độ từng từ, mà ở các cụm từ cố định, collocations, idioms và multi-word units.

Ví dụ, thay vì chỉ học từ decision và động từ make một cách riêng lẻ, người học được khuyến khích ghi nhớ cả cụm make a decision. Những cụm này giúp người học sử dụng ngôn ngữ tự nhiên hơn, vì trong thực tế người bản ngữ thường dùng theo “khối” chứ không lắp ghép từ ngữ một cách rời rạc.

Điểm khác biệt lớn nhất của Lexical Approach so với các phương pháp truyền thống là:

• Ngữ pháp không còn là trung tâm, mà chỉ đóng vai trò hỗ trợ.

• Từ vựng được học theo cụm, giúp người học nhanh chóng xây dựng khả năng giao tiếp.

• Ngôn ngữ thực tế (nghe, đọc báo, video, hội thoại) là nguồn tài liệu chính, thay vì chỉ dựa vào giáo trình ngữ pháp cứng nhắc.

Nói cách khác, phương pháp này phù hợp với những ai muốn học tiếng Anh để giao tiếp hiệu quả, đặc biệt trong môi trường toàn cầu. Nó cũng lý giải tại sao có những người học ngữ pháp rất giỏi nhưng khi giao tiếp lại lúng túng, trong khi những người học theo cụm từ thì nói chuyện tự nhiên hơn.

2. Nguồn gốc và lịch sử hình thành Lexical Approach

Lexical Approach lần đầu tiên được giới thiệu bởi Michael Lewis trong cuốn sách nổi tiếng The Lexical Approach (1993). Trước đó, phần lớn các phương pháp giảng dạy tiếng Anh như Grammar-Translation Method hay Audio-Lingual Method đều đặt trọng tâm vào ngữ pháp, cấu trúc câu hoặc rèn luyện phát âm qua lặp lại.

Lewis đã đưa ra một góc nhìn khác: “Ngôn ngữ thực chất là một tập hợp của các mẫu từ vựng (lexical chunks), chứ không chỉ là ngữ pháp.” Quan điểm này xuất phát từ nghiên cứu ngôn ngữ học ứng dụng, đặc biệt là các phân tích corpus (ngữ liệu), cho thấy rằng người bản ngữ thường xuyên sử dụng những cụm từ cố định.

Ví dụ, trong giao tiếp hàng ngày, thay vì tạo câu mới dựa trên quy tắc ngữ pháp, người bản ngữ thường dùng những cụm sẵn có như:

• “How are you doing?”

• “As far as I know…”

• “Would you mind if…?”

Những cụm này không cần “chế biến ngữ pháp” mà được lấy nguyên khối, giúp cuộc trò chuyện trở nên tự nhiên, trôi chảy và dễ hiểu.

Từ khi ra đời, Lexical Approach đã tác động mạnh mẽ đến TESOL (Teaching English to Speakers of Other Languages) và các chương trình đào tạo giáo viên. Nó trở thành một nền tảng trong việc thiết kế giáo trình, giúp giáo viên không chỉ dạy “ngữ pháp + từ vựng” mà còn dạy cách dùng ngôn ngữ như người bản ngữ thật sự.

Hiện nay, nhiều giáo trình hiện đại như English Collocations in Use hay Lexical Grammar đều chịu ảnh hưởng trực tiếp từ tư tưởng của Michael Lewis. Các khóa đào tạo TESOL cũng thường đưa Lexical Approach vào như một phần quan trọng trong phương pháp sư phạm.

3. Nguyên tắc cốt lõi của Lexical Approach

Để hiểu rõ hơn Lexical Approach là gì, chúng ta cần nắm các nguyên tắc cốt lõi mà Michael Lewis đã đề xuất. Đây không chỉ là những điểm lý thuyết, mà còn là nền tảng để giáo viên áp dụng hiệu quả trong lớp học.

3.1. Ngôn ngữ là sự kết hợp của các “khối từ vựng” (lexical chunks)

Người học nên tập trung vào collocations (cụm từ đi chung), phrasal verbs, idioms và multi-word expressions thay vì ghi nhớ từ vựng riêng lẻ. Ví dụ: take responsibility, break the news, on the other hand…

3.2. Ngữ pháp không phải trung tâm

Thay vì dạy ngữ pháp theo công thức, Lexical Approach coi ngữ pháp là công cụ hỗ trợ việc hiểu và sử dụng các cụm từ vựng. Khi học I’m used to doing something, học viên vừa nắm cấu trúc, vừa học cách áp dụng trong ngữ cảnh thực tế.

3.3. Học ngôn ngữ từ “đầu vào thực tế”

Giáo viên nên khai thác ngôn ngữ từ báo chí, hội thoại, podcast, phim ảnh thay vì chỉ bám vào sách giáo khoa. Điều này giúp học viên tiếp xúc trực tiếp với cách người bản ngữ dùng từ.

3.4. Ghi nhớ qua lặp lại và thực hành

Học viên được khuyến khích sử dụng “noticing technique” (chú ý đến collocations khi đọc/nghe) và “chunking” (lưu trữ cụm từ trong trí nhớ như một đơn vị).

3.5. Học tập gắn với giao tiếp

Mục tiêu cuối cùng không phải biết nhiều từ rời rạc, mà là sử dụng trôi chảy trong hội thoại thực tế. Người học được luyện tập qua thảo luận nhóm, role-play, viết đoạn văn có sử dụng collocations.

Tóm lại, Lexical Approach nhấn mạnh vào việc “học cụm từ trước – phân tích ngữ pháp sau”, giúp người học vừa tiết kiệm thời gian, vừa đạt hiệu quả cao trong giao tiếp.

4. Ưu điểm nổi bật của Lexical Approach

Khi tìm hiểu Lexical Approach, nhiều giáo viên và học viên nhận ra rằng phương pháp này mang lại rất nhiều lợi ích vượt trội so với cách học truyền thống. Điểm mạnh lớn nhất nằm ở chỗ nó giúp người học sử dụng tiếng Anh tự nhiên và gần với người bản ngữ hơn.

• Thứ nhất, Lexical Approach giúp học viên tăng tốc độ phản xạ ngôn ngữ. Thay vì phải mất thời gian suy nghĩ cấu trúc ngữ pháp, học viên có sẵn trong đầu các “khối từ vựng” như make a decision, go on holiday, strong coffee. Nhờ đó, khi giao tiếp, họ chỉ việc lấy cụm từ đã học ra dùng, giúp lời nói mạch lạc và tự tin hơn.
• Thứ hai, phương pháp này hỗ trợ nâng cao khả năng hiểu ngôn ngữ tự nhiên. Trong thực tế, người bản xứ hiếm khi nói theo cấu trúc ngữ pháp chuẩn chỉnh mà thường dùng collocations, idioms và chunks. Khi được tiếp xúc và ghi nhớ theo cách này, người học dễ dàng bắt kịp tốc độ nói, đồng thời hiểu được sắc thái ngữ nghĩa trong giao tiếp.
• Thứ ba, Lexical Approach còn giúp tích lũy vốn từ vựng bền vững hơn. Thay vì học 10 từ riêng lẻ dễ quên, học viên học 10 cụm từ có tính ứng dụng cao, từ đó nhớ lâu và dễ dùng trong ngữ cảnh thực tế.
• Cuối cùng, phương pháp này tăng sự tự tin trong sử dụng tiếng Anh. Người học không còn quá lo lắng về việc sai ngữ pháp, bởi điều họ dùng đã quen thuộc và tự nhiên như người bản ngữ. Đây chính là động lực quan trọng giúp học viên duy trì hứng thú lâu dài trong quá trình học.

Tóm lại, Lexical Approach mang đến sự kết hợp hài hòa giữa tính thực tiễn, tính tự nhiên và hiệu quả trong học ngoại ngữ, đặc biệt là kỹ năng giao tiếp.

5. Hạn chế và thách thức khi áp dụng Lexical Approach

Dù có nhiều ưu điểm nên khi tìm hiểu Lexical Approach, chúng ta cũng cần nhìn nhận một cách khách quan rằng phương pháp này không phải hoàn hảo tuyệt đối. Trên thực tế, Lexical Approach gặp phải một số hạn chế và thách thức nhất định trong quá trình giảng dạy và học tập.

• Trước hết, người học dễ phụ thuộc vào ghi nhớ cụm từ. Việc học theo “chunks” giúp phản xạ nhanh, nhưng đôi khi khiến học viên chỉ biết lặp lại cụm từ đã học mà chưa thực sự hiểu cơ chế ngữ pháp phía sau. Điều này có thể dẫn đến hạn chế khi phải diễn đạt những ý tưởng mới hoặc phức tạp, vượt ngoài khuôn mẫu có sẵn.
• Thứ hai, khối lượng từ vựng cần học là rất lớn. Ngôn ngữ tự nhiên có vô vàn collocations và idioms. Người học có thể cảm thấy quá tải nếu không có chiến lược học tập phù hợp hoặc không được giáo viên định hướng rõ ràng.
• Thứ ba, từ góc độ giảng dạy, Lexical Approach đòi hỏi giáo viên phải đầu tư nhiều công sức trong việc thiết kế bài học. Giáo viên cần sưu tầm tài liệu thực tế (báo chí, podcast, phim ảnh), phân tích collocations, rồi lồng ghép vào hoạt động lớp học. Đây là một thách thức lớn nếu giáo viên thiếu kinh nghiệm hoặc nguồn tài nguyên hạn chế.
• Cuối cùng, việc đánh giá năng lực học viên theo Lexical Approach cũng không dễ dàng. Các bài kiểm tra ngữ pháp truyền thống chưa chắc đo được khả năng sử dụng collocations và chunks trong giao tiếp, dẫn đến sự chênh lệch giữa điểm số và năng lực thực tế.

Tóm lại, Lexical Approach mang lại nhiều giá trị nhưng cũng đi kèm thách thức. Giáo viên và học viên cần nhận thức rõ để có cách triển khai hợp lý, tránh rơi vào tình trạng học vẹt hoặc quá tải.

6. Cách triển khai Lexical Approach trong lớp học

Sau khi hiểu rõ Lexical Approach là gì, bước quan trọng tiếp theo là tìm cách áp dụng phương pháp này một cách hiệu quả trong lớp học. Lexical Approach không chỉ dừng lại ở lý thuyết, mà còn cần được biến thành các hoạt động cụ thể để học viên có thể thực hành, ghi nhớ và vận dụng.

Trước tiên, giáo viên nên xây dựng bài học dựa trên các collocations và lexical chunks. Thay vì dạy từ đơn lẻ, hãy cung cấp cho học viên những cụm từ có tính ứng dụng cao. Khi học cụm từ trong ngữ cảnh, học viên sẽ hiểu rõ cách sử dụng hơn là học từng từ rời rạc.

Tiếp theo, cần tận dụng nguồn đầu vào ngôn ngữ thực tế. Giáo viên có thể khai thác bài báo, video, podcast, hoặc đoạn hội thoại từ phim ảnh để học viên nhận diện và ghi nhớ collocations. Cách tiếp cận này vừa tạo hứng thú, vừa giúp học viên làm quen với ngôn ngữ sống động và gần gũi.

Ngoài ra, các hoạt động tương tác trong lớp là công cụ quan trọng. Một số hoạt động gợi ý bao gồm:

• Role-play: học viên đóng vai trong tình huống thực tế và áp dụng collocations đã học.

• Noticing task: yêu cầu học viên gạch chân hoặc ghi chú các cụm từ trong văn bản.

• Repetition & drills: luyện tập qua lặp lại nhiều lần để collocations trở thành phản xạ tự nhiên.

Cuối cùng, giáo viên cần khuyến khích học viên tạo nhật ký collocations cá nhân. Đây là nơi họ ghi lại những cụm từ thường gặp và thực hành đặt câu. Việc lặp lại, ôn tập và áp dụng dần dần giúp xây dựng vốn từ vựng bền vững.

Tóm lại, triển khai Lexical Approach trong lớp học đòi hỏi sự sáng tạo, linh hoạt và hướng đến trải nghiệm thực tế của học viên, thay vì chỉ gói gọn trong lý thuyết khô khan.

7. Ví dụ minh họa Lexical Approach trong thực tế

Khi tìm hiểu Lexical Approach là gì, có lẽ nhiều người vẫn thắc mắc: “Trong lớp học thực tế, phương pháp này được áp dụng ra sao?”. Để làm rõ, chúng ta hãy xem qua một số ví dụ minh họa cụ thể.

Giả sử giáo viên muốn dạy chủ đề “Travel and Holidays”. Thay vì chỉ dạy từ vựng riêng lẻ như hotel, ticket, luggage, giáo viên tập trung vào collocations và lexical chunks như book a flight, make a reservation, carry luggage, go sightseeing, travel abroad. Nhờ đó, học viên không chỉ biết từ “luggage” mà còn biết cụm carry luggage, vốn thường được người bản ngữ sử dụng.

Trong một hoạt động role-play, học viên có thể được phân vai: một người làm nhân viên lễ tân khách sạn, người kia là khách du lịch. Thông qua hội thoại, họ áp dụng ngay những cụm từ như check in at the hotel, ask for directions, order room service. Đây là cách để chuyển từ “học từ vựng” sang “dùng ngôn ngữ” trong giao tiếp thực tế.

Ngoài ra, giáo viên cũng có thể cho học viên noticing tasks, tức là đọc một bài báo ngắn về du lịch và gạch chân tất cả collocations liên quan. Sau đó, học viên thảo luận nhóm để giải thích nghĩa và đặt câu mới. Cách này giúp các em chú ý đến ngôn ngữ thực tế thay vì học một cách máy móc.

Qua những ví dụ này, chúng ta thấy rằng Lexical Approach không phải là lý thuyết xa vời, mà hoàn toàn khả thi trong lớp học. Khi được áp dụng đúng, phương pháp này biến việc học tiếng Anh trở nên tự nhiên, thực tế và gắn với đời sống hàng ngày.

8. Lưu ý khi áp dụng Lexical Approach

Sau khi hiểu Lexical Approach là gì và cách áp dụng trong lớp học, điều quan trọng là cả giáo viên và học viên cần lưu ý một số điểm để phương pháp này phát huy hiệu quả tối đa.

Thứ nhất, tránh học thuộc lòng máy móc. Lexical Approach khuyến khích học theo cụm từ, nhưng không có nghĩa là học viên chỉ ghi nhớ mà không hiểu. Nếu chỉ thuộc lòng collocations mà không biết cách sử dụng trong ngữ cảnh, người học sẽ khó phát triển khả năng giao tiếp linh hoạt.

Thứ hai, cần có sự cân bằng giữa lexical chunks và ngữ pháp. Dù phương pháp này nhấn mạnh từ vựng, ngữ pháp vẫn giữ vai trò nền tảng để người học có thể sáng tạo và diễn đạt ý tưởng phức tạp. Do đó, giáo viên nên kết hợp dạy collocations với giải thích ngữ pháp cơ bản để học viên hiểu rõ cách sử dụng.

Thứ ba, nguồn tài liệu đầu vào phải phong phú và thực tế. Nếu chỉ học collocations từ sách giáo khoa, học viên sẽ nhanh chóng thấy khô khan. Thay vào đó, giáo viên nên khai thác từ báo chí, podcast, phim ảnh hoặc các đoạn hội thoại thực tế để tăng hứng thú và tính ứng dụng.

Cuối cùng, cần kiên nhẫn và luyện tập thường xuyên. Lexical Approach không mang lại kết quả tức thì. Học viên cần lặp lại nhiều lần, đặt câu, viết đoạn văn, và sử dụng cụm từ trong giao tiếp hàng ngày để chuyển từ “học biết” sang “sử dụng thành thạo”.

Tóm lại, việc áp dụng Lexical Approach đòi hỏi sự kiên trì, định hướng đúng đắn và môi trường học tập giàu tính thực tiễn. Chỉ khi đó, người học mới đạt được sự tiến bộ bền vững trong giao tiếp tiếng Anh.

9. Kết luận – Giá trị lâu dài của Lexical Approach

Qua toàn bộ phân tích, ta có thể thấy rằng việc hiểu Lexical Approach không chỉ giúp người học có cái nhìn mới về ngôn ngữ, mà còn mang đến một chiến lược học tập hiệu quả và lâu dài. Phương pháp này đặt trọng tâm vào cụm từ và collocations – những yếu tố làm nên sự tự nhiên và trôi chảy trong giao tiếp. Nhờ vậy, người học không chỉ nắm bắt từ vựng đơn lẻ, mà còn có khả năng sử dụng tiếng Anh một cách thực tế, linh hoạt và gần gũi với cách nói của người bản xứ.

Dù vậy, Lexical Approach không tồn tại độc lập. Nó phát huy giá trị tối đa khi kết hợp hài hòa cùng ngữ pháp và các kỹ năng khác. Người học cần được hướng dẫn để biến kho “ngân hàng từ vựng” thành công cụ giao tiếp thực thụ, thay vì chỉ ghi nhớ một cách thụ động. Khi áp dụng đúng, phương pháp này sẽ trở thành “chìa khóa” mở ra sự tự tin trong giao tiếp, nâng cao hiệu quả học tập và mang lại giá trị bền vững cho con đường chinh phục tiếng Anh.

Nếu bạn muốn áp dụng Lexical Approach một cách bài bản và được dẫn dắt bởi chuyên gia, ETP TESOL – Trường Đào Tạo và Phát Triển Năng Lực Giáo Viên Tiếng Anh Chất Lượng Cao tại Việt Nam – chính là điểm đến lý tưởng. Với sự hợp tác chiến lược cùng Madison School of Professional Development (Hoa Kỳ) và ALAP (Anh) – hai tổ chức kiểm định và cấp chứng chỉ TESOL quốc tế uy tín, ETP TESOL không chỉ mang đến chương trình đào tạo hiện đại mà còn giúp bạn phát triển năng lực giảng dạy và học tập theo chuẩn quốc tế.

👉 Nếu bạn đang mong muốn nâng cao kỹ năng giảng dạy, đồng thời sở hữu chứng chỉ TESOL Quốc tế uy tín, hãy để ETP TESOL đồng hành. Chúng tôi không chỉ mang đến chương trình học chất lượng, mà còn là một cộng đồng giáo viên đầy nhiệt huyết – nơi bạn được học hỏi, kết nối và phát triển bền vững.

Hãy để ETP TESOL đồng hành cùng bạn trên hành trình chinh phục khoá học TESOL Quốc tế tại Việt Namvà khởi đầu sự nghiệp giảng dạy tiếng Anh chuyên nghiệp. Hãy liên hệ ngay hôm nay để được tư vấn chi tiết về chương trình học TESOL Quốc tế tại Việt Nam, lịch khai giảng và những ưu đãi đặc biệt đang áp dụng.

Bạn có thể tìm đọc thêm về ETP TESOL tại: ETP TESOL VỮNG BƯỚC SỰ NGHIỆP GIÁO VIÊN TIẾNG ANH

Tìm hiểu thêm

• Nhận ngay Ebook ETP TESOL TẶNG bạn
• 7 Ứng dụng Trí tuệ nhân tạo AI trong giáo dục
• [Thầy cô hỏi, ETP TESOL trả lời #4] Phương pháp hiệu quả để thúc đẩy động lực học tập cho học viên đi làm bận rộn?
• [Thầy cô hỏi, ETP TESOL trả lời #3] Làm thế nào để giáo viên có thể giúp học sinh tiếp thu kiến thức một cách nhanh chóng và nhớ lâu hơn?
• Chuyên mục “Thầy cô hỏi, ETP TESOL trả lời”