1. Eliciting là gì?

Eliciting trong giảng dạy tiếng Anh là một kỹ thuật sư phạm mà giáo viên sử dụng để khuyến khích học viên đưa ra ý tưởng, kiến thức hoặc ngôn ngữ thay vì chỉ thụ động tiếp nhận thông tin. Nói cách khác, thay vì “giáo viên giảng – học viên nghe”, eliciting tạo ra môi trường nơi học viên tự bộc lộ vốn hiểu biết, khám phá khái niệm mới và xây dựng kiến thức qua sự tham gia chủ động.

Theo cách tiếp cận giao tiếp (Communicative Approach), eliciting không đơn thuần là đặt câu hỏi, mà còn là một chiến lược kích hoạt tư duy. Giáo viên sẽ khéo léo sử dụng câu hỏi gợi mở, hình ảnh minh họa, tình huống thực tế hoặc trò chơi ngôn ngữ để học viên tự kết nối giữa kiến thức đã có và kiến thức mới.

Điểm cốt lõi của eliciting nằm ở việc xây dựng sự tương tác hai chiều. Không chỉ giúp lớp học trở nên sinh động, mà còn:

• Kích hoạt kiến thức nền (schemata): học viên dễ dàng tiếp thu kiến thức mới vì đã được kết nối với trải nghiệm sẵn có.

• Tăng khả năng ghi nhớ: học viên sẽ nhớ lâu hơn khi tự mình tham gia vào quá trình kiến tạo tri thức.

• Phát triển kỹ năng giao tiếp: học viên được luyện phản xạ nói, tư duy bằng tiếng Anh ngay trong quá trình học.

2. Tại sao Eliciting quan trọng trong giảng dạy tiếng Anh?

Eliciting không chỉ là một kỹ thuật lớp học đơn thuần, mà còn là nền tảng của phương pháp dạy học hiện đại. Thay vì xem học viên là “người tiếp nhận” kiến thức, eliciting biến họ thành người tham gia chủ động, từ đó mang lại nhiều giá trị quan trọng:

2.1. Khuyến khích tư duy chủ động

Trong lớp học truyền thống, học viên thường ghi chép và lặp lại kiến thức mà giáo viên cung cấp. Với eliciting, học viên phải suy nghĩ, phản hồi và vận dụng vốn hiểu biết để đưa ra câu trả lời. Quá trình này giúp hình thành thói quen học chủ động – một yếu tố quan trọng khi học ngoại ngữ.

Ví dụ: Khi dạy về collocations (cách kết hợp từ), thay vì đưa danh sách sẵn, giáo viên hỏi: “What verb do we usually use with ‘decision’?” → học viên đề xuất “make”, từ đó hình thành cụm từ “make a decision”.

2.2. Tạo động lực và hứng thú học tập

Eliciting giúp học viên cảm thấy tiếng nói của mình có giá trị trong lớp học. Khi ý kiến được lắng nghe và công nhận, học viên trở nên hứng thú hơn, tự tin hơn, từ đó tăng sự gắn bó với quá trình học.

Một nghiên cứu của Cambridge English cho thấy, học viên tham gia chủ động thông qua eliciting có tỷ lệ duy trì kiến thức cao hơn 30% so với phương pháp giảng dạy thụ động.

2.3. Giúp giáo viên đánh giá trình độ và kiến thức nền

Eliciting không chỉ mang lại lợi ích cho học viên mà còn cho giáo viên. Thông qua các câu hỏi gợi mở, giáo viên có thể nắm bắt trình độ hiện tại, từ đó điều chỉnh nội dung bài học phù hợp.

Ví dụ: Nếu khi hỏi “What do you usually do at weekends?”, học viên chỉ trả lời bằng một từ đơn lẻ như “sleep”, “watch”, giáo viên sẽ biết cần hỗ trợ thêm về cấu trúc câu thay vì chỉ tập trung vào từ vựng.

2.4. Tăng khả năng ghi nhớ và ứng dụng

Theo lý thuyết bồi đắp (Constructivism), kiến thức được ghi nhớ tốt nhất khi học viên tự tham gia kiến tạo tri thức. Khi một học viên tự tìm ra câu trả lời hoặc góp phần xây dựng kiến thức chung, họ sẽ ghi nhớ lâu hơn và dễ dàng áp dụng trong bối cảnh thực tế.

2.5. Phù hợp với xu hướng giảng dạy toàn cầu

Trong các chương trình TESOL hay CELTA, eliciting được xem là kỹ thuật bắt buộc mà giáo viên phải nắm vững. Điều này cho thấy vai trò cốt lõi của nó trong việc xây dựng lớp học lấy người học làm trung tâm.

3. Các kỹ thuật Eliciting phổ biến trong giảng dạy tiếng Anh

Để eliciting hiệu quả, giáo viên cần biết cách đa dạng hóa kỹ thuật thay vì chỉ đặt câu hỏi. Dưới đây là những phương pháp thường được áp dụng trong lớp học TESOL và các chương trình đào tạo giáo viên quốc tế:

3.1. Đặt câu hỏi gợi mở

Đây là kỹ thuật cơ bản và dễ áp dụng nhất. Thay vì hỏi “Yes/No”, giáo viên sử dụng câu hỏi gợi mở để học viên bày tỏ ý kiến, chia sẻ trải nghiệm hoặc sử dụng vốn ngôn ngữ có sẵn.

Ví dụ:

• “What do you usually do after school?” (Thay vì: “Do you watch TV after school?”)

• “How do you feel when you travel alone?” (Thay vì: “Do you like traveling?”)

3.2. Sử dụng hình ảnh và vật thật

Tranh ảnh, flashcard hoặc đồ vật thật giúp học viên dễ hình dung hơn. Giáo viên có thể đưa ra hình ảnh và hỏi:

• “What can you see?”

• “What is this used for?”

Ví dụ: Khi dạy từ vựng về “transportation”, giáo viên chiếu hình ảnh xe bus, tàu điện, máy bay và gợi học viên gọi tên → mở rộng thành cụm từ hoặc câu hoàn chỉnh.

3.3. Hoạt động nhóm�

Eliciting không nhất thiết chỉ đến từ giáo viên. Giáo viên có thể khuyến khích học viên trao đổi ý tưởng trong nhóm, sau đó chia sẻ với cả lớp. Điều này giúp học viên yếu cũng có cơ hội đóng góp.

Ví dụ: Khi dạy chủ đề “holidays”, giáo viên yêu cầu học viên thảo luận nhóm nhỏ về kỳ nghỉ gần nhất, sau đó cử đại diện trình bày → giáo viên khai thác thêm vốn từ và cấu trúc.

3.4. Mind Mapping (Sơ đồ tư duy)

Giáo viên viết một từ khóa chính giữa bảng (ví dụ: “Environment”) rồi gợi học viên bổ sung các nhánh liên quan: pollution, recycling, global warming… → từ đó mở rộng thành từ vựng, cấu trúc, hoặc cả một bài thảo luận.

3.5. Đóng vai�

Khi học viên nhập vai trong một tình huống thực tế, họ sẽ tự nhiên đưa ra vốn ngôn ngữ phù hợp. Đây là một trong những kỹ thuật eliciting hiệu quả với kỹ năng nói.

Ví dụ: Giáo viên đưa tình huống “ordering food at a restaurant”, học viên đóng vai khách và nhân viên phục vụ → ngôn ngữ xuất hiện tự nhiên, sau đó giáo viên chỉnh sửa và bổ sung.

3.6. Sử dụng tình huống thực tế�

Đặt kiến thức trong một tình huống cụ thể để học viên tự rút ra. Ví dụ, thay vì giảng ngay về thì tương lai đơn, giáo viên hỏi:

• “What will you do if it rains tomorrow?”
  → học viên tự dùng “will” để trả lời, từ đó hình thành kiến thức ngữ pháp.

Các kỹ thuật trên cho thấy eliciting không phải một hoạt động cứng nhắc, mà là sự sáng tạo linh hoạt của giáo viên. Điều quan trọng là tạo ra môi trường nơi học viên được tham gia, chia sẻ và kiến tạo kiến thức cùng giáo viên.

4. Lợi ích của Eliciting đối với học viên và giáo viên

Eliciting không chỉ làm lớp học trở nên sinh động hơn, mà còn mang lại giá trị sư phạm rõ rệt cho cả học viên và giáo viên.

4.1. Đối với học viên

a) Tăng tính chủ động và tự tin

Khi được khuyến khích đóng góp ý kiến, học viên sẽ cảm thấy mình thực sự là một phần quan trọng của lớp học. Điều này giúp họ tự tin hơn khi nói tiếng Anh và sẵn sàng thử thách bản thân với những kiến thức mới.

Ví dụ: Học viên vốn ít khi nói trong lớp, nhưng khi giáo viên hỏi “What do you usually eat for lunch?” với hình ảnh minh họa, các em dễ dàng đưa ra câu trả lời và cảm thấy mình cũng có thể “làm được”.

b) Kích hoạt và kết nối kiến thức nền

Eliciting giúp học viên liên hệ kiến thức mới với trải nghiệm sẵn có. Đây chính là cách làm cầu nối giữa cái đã biết và cái cần học. Nhờ vậy, việc tiếp thu trở nên tự nhiên và dễ nhớ hơn.

Ví dụ: Khi học chủ đề “travel”, giáo viên gợi hỏi về chuyến đi gần nhất của học viên → từ đó học viên dễ tiếp thu từ mới liên quan như “backpack”, “sightseeing”, “local cuisine”.

c) Ghi nhớ lâu và dễ ứng dụng

Theo nghiên cứu giáo dục, con người nhớ tới 70% kiến thức khi tự mình tham gia vào quá trình khám phá, thay vì chỉ lắng nghe thụ động. Nhờ eliciting, học viên không chỉ nhớ bài ngay tại lớp, mà còn dễ dàng vận dụng khi giao tiếp thực tế.

d) Phát triển kỹ năng giao tiếp

Eliciting thường đi kèm với hoạt động thảo luận, role-play, hoặc phản hồi nhanh. Điều này giúp học viên rèn luyện kỹ năng giao tiếp, phản xạ và làm quen với việc sử dụng tiếng Anh trong nhiều ngữ cảnh khác nhau.

4.2. Đối với giáo viên

a) Hiểu rõ trình độ và nhu cầu học viên

Khi học viên trả lời các câu hỏi gợi mở, giáo viên dễ dàng nắm bắt mức độ hiểu biết, vốn từ, khả năng diễn đạt. Nhờ đó, giáo viên có thể điều chỉnh bài học phù hợp hơn.

Ví dụ: Nếu học viên gặp khó khăn khi trả lời câu hỏi về thì hiện tại tiếp diễn, giáo viên sẽ biết cần củng cố lại phần ngữ pháp này trước khi sang bài mới.

b) Tăng hiệu quả giảng dạy

Eliciting giúp tiết kiệm thời gian giảng giải, đồng thời làm bài học trở nên “gần gũi” với học viên hơn. Thay vì đưa kiến thức khô khan, giáo viên tận dụng vốn hiểu biết của học viên để xây dựng bài học.

c) Tạo sự kết nối với học viên

Một lớp học chỉ thực sự hiệu quả khi có sự gắn kết. Thông qua eliciting, giáo viên cho học viên thấy rằng ý kiến và trải nghiệm của họ có giá trị, từ đó xây dựng sự tin tưởng và hợp tác trong học tập.

d) Phát triển kỹ năng sư phạm

Trong các khóa TESOL, CELTA, giáo viên được huấn luyện kỹ lưỡng về eliciting. Việc vận dụng thành thạo kỹ thuật này không chỉ giúp dạy học hiệu quả hơn, mà còn thể hiện sự chuyên nghiệp của người giáo viên trong môi trường quốc tế.

Tóm lại, eliciting mang lại lợi ích hai chiều: giúp học viên chủ động và tự tin hơn, đồng thời hỗ trợ giáo viên tối ưu hóa quá trình dạy học. Đây chính là lý do tại sao eliciting luôn được xem là kỹ thuật cốt lõi trong giảng dạy tiếng Anh hiện đại.

5. Những sai lầm thường gặp khi áp dụng Eliciting và cách khắc phục

Mặc dù eliciting là kỹ thuật hiệu quả, nhưng trên thực tế nhiều giáo viên (đặc biệt là giáo viên mới vào nghề) thường áp dụng chưa đúng cách, khiến hoạt động mất đi tính hấp dẫn và không đạt mục tiêu mong muốn. Dưới đây là những lỗi phổ biến và giải pháp:

5.1. Đặt câu hỏi quá chung chung hoặc mơ hồ

• Sai lầm: Giáo viên hỏi những câu như “What do you think?” hoặc “Can you tell me something about this?” mà không đưa ra bối cảnh rõ ràng. Điều này khiến học viên bối rối, không biết nên trả lời thế nào.

• Khắc phục: Sử dụng câu hỏi cụ thể và gợi ý từng bước, ví dụ: “What do you usually eat for breakfast?” hoặc “What is the opposite of ‘hot’?” để học viên dễ tham gia hơn.

5.2. Chỉ kêu gọi học viên giỏi tham gia

• Sai lầm: Giáo viên thường có xu hướng gọi tên học viên tích cực hoặc giỏi tiếng Anh, vô tình khiến các bạn khác cảm thấy bị “bỏ rơi”.

• Khắc phục: Khuyến khích nhiều học viên cùng tham gia, có thể thông qua thảo luận nhóm, viết câu trả lời ra giấy, hoặc gọi ngẫu nhiên để tạo sự công bằng.

5.3. Quá phụ thuộc vào eliciting

• Sai lầm: Một số giáo viên nghĩ rằng mọi thứ đều có thể eliciting, dẫn đến việc mất quá nhiều thời gian cho hoạt động này, trong khi kiến thức trọng tâm chưa được giải thích kỹ lưỡng.

• Khắc phục: Biết cân bằng giữa eliciting và giảng giải trực tiếp. Nếu học viên chưa có kiến thức nền, giáo viên cần cung cấp thông tin trước rồi mới gợi mở thêm.

5.4. Không phản hồi hoặc tổng kết câu trả lời của học viên

• Sai lầm: Giáo viên đặt câu hỏi, học viên trả lời, nhưng sau đó không xác nhận, không mở rộng hay chỉnh sửa → khiến học viên không biết câu trả lời của mình đúng hay sai.

• Khắc phục: Luôn phản hồi tích cực (positive feedback), khen ngợi, rồi điều chỉnh hoặc bổ sung. Ví dụ: “Good! Yes, we usually say ‘make a decision’, not ‘do a decision’.”

5.5. Không tính đến sự khác biệt về trình độ học viên

• Sai lầm: Sử dụng cùng một cách eliciting cho cả lớp, trong khi học viên có mức độ tiếng Anh khác nhau. Kết quả là học viên yếu cảm thấy áp lực, còn học viên giỏi thì nhàm chán.

• Khắc phục: Điều chỉnh độ khó của câu hỏi theo trình độ. Ví dụ, với học viên mới bắt đầu, chỉ yêu cầu đưa ra từ đơn giản; với học viên nâng cao, có thể yêu cầu tạo câu hoàn chỉnh hoặc thảo luận quan điểm.

6. Cách áp dụng Eliciting trong lớp học TESOL hiện đại

Trong các khóa TESOL, eliciting không chỉ là kỹ thuật nền tảng mà còn là phương pháp giảng dạy cốt lõi để tạo ra lớp học lấy học viên làm trung tâm. Việc vận dụng eliciting trong từng kỹ năng ngôn ngữ sẽ giúp bài học tự nhiên, hấp dẫn và hiệu quả hơn.

6.1. Eliciting trong dạy kỹ năng Nghe (Listening)

• Trước khi nghe: Giáo viên có thể cho học viên xem tiêu đề, hình ảnh minh họa hoặc một số từ khóa, rồi hỏi:

  • “What do you think this listening is about?”

  • “What words might you hear in a conversation at the airport?”

• Cách này giúp học viên dự đoán nội dung, kích hoạt vốn từ vựng sẵn có và chuẩn bị tâm thế tập trung khi nghe.

6.2. Eliciting trong dạy kỹ năng Nói (Speaking)

• Giáo viên đặt tình huống gợi mở để học viên sử dụng ngôn ngữ thực tế.

• Ví dụ: Trong chủ đề “Shopping”, thay vì cung cấp sẵn hội thoại, giáo viên hỏi:

  • “What phrases do you say when you want to buy something?”

  • “How do you ask for the price politely?”

• Từ phản hồi của học viên, giáo viên xây dựng đoạn hội thoại mẫu, sau đó cho học viên thực hành role-play.

6.3. Eliciting trong dạy kỹ năng Đọc (Reading)

• Trước khi đọc: Giáo viên gợi mở bằng câu hỏi:

  • “What do you already know about climate change?”

  • “Looking at the title, what do you expect from the text?”

• Trong khi đọc: Giáo viên có thể dừng ở một đoạn và hỏi:

  • “What do you think will happen next?”

• Cách này biến giờ đọc thành quá trình tương tác, thay vì hoạt động thụ động.

6.4. Eliciting trong dạy kỹ năng Viết (Writing)

• Trước khi yêu cầu học viên viết, giáo viên gợi ý qua brainstorming hoặc mind map.

• Ví dụ: Với đề tài “Write about your favorite city”, giáo viên hỏi:

  • “What words can we use to describe a city?” (big, crowded, peaceful, modern…)

  • “What things do you usually do when visiting a city?”

• Học viên đưa ra ý tưởng, từ đó hình thành dàn ý → việc viết trở nên dễ dàng hơn.

7. Tài nguyên và công cụ hỗ trợ Eliciting

Để kỹ thuật eliciting phát huy hiệu quả tối đa trong lớp học TESOL, giáo viên cần biết cách sử dụng các tài nguyên trực quan và công cụ hỗ trợ hiện đại. Những công cụ này không chỉ giúp gợi mở kiến thức mà còn khuyến khích học viên tương tác nhiều hơn.

7.1. Tài nguyên truyền thống

• Hình ảnh, flashcards: Dễ sử dụng, trực quan, đặc biệt hiệu quả khi dạy từ vựng. Ví dụ: đưa hình quả táo và hỏi “What is this?”.

• Real objects (realia): Mang đồ vật thật vào lớp học (chai nước, vé tàu, bản đồ…) để học viên đoán tên hoặc công dụng.

• Bảng (whiteboard): Công cụ cơ bản nhưng hữu ích để ghi từ khóa, vẽ sơ đồ tư duy hoặc để học viên hoàn thành phần còn thiếu.

• Câu hỏi gợi mở: Dạng WH-questions (What, Where, Why, How) để kéo học viên vào bài học thay vì đưa sẵn đáp án.

7.2. Công cụ hiện đại

• Video & audio clips: Dùng đoạn hội thoại, phỏng vấn, clip quảng cáo để gợi dự đoán về ngữ cảnh, từ vựng hoặc thái độ nhân vật.

• PowerPoint / Canva: Hỗ trợ tạo hình ảnh sinh động, sơ đồ và câu hỏi gợi ý để tăng sự chú ý của học viên.

• Ứng dụng học tập (Kahoot, Quizlet, Mentimeter): Cho phép giáo viên đưa câu hỏi eliciting thành dạng quiz, học viên trả lời trên điện thoại → lớp học trở nên vui nhộn và chủ động hơn.

• ChatGPT và AI tools: Giáo viên có thể dùng AI để gợi ý câu hỏi mở, xây dựng tình huống giao tiếp hoặc tạo bài tập brainstorming nhanh chóng.

7.3. Lưu ý khi sử dụng công cụ

• Không nên lạm dụng công nghệ → eliciting cần xuất phát từ sự tương tác trực tiếp với học viên.

• Kết hợp linh hoạt: realia + video, flashcard + quiz online để giữ lớp học vừa trực quan vừa hiện đại.

• Luôn đặt học viên vào vị trí trung tâm: công cụ chỉ là phương tiện, mục tiêu cuối cùng vẫn là học viên tự phát hiện và xây dựng kiến thức.

Nhờ tận dụng hợp lý các tài nguyên truyền thống và công cụ hiện đại, giáo viên TESOL có thể biến giờ học thành một không gian gợi mở sáng tạo, giúp học viên tiếp thu kiến thức tự nhiên và chủ động hơn.

8. Kết luận: Eliciting – Chìa khóa nâng tầm lớp học TESOL

Eliciting không chỉ là một kỹ thuật dạy học, mà còn là triết lý giảng dạy hiện đại: đặt học viên làm trung tâm, khuyến khích tư duy phản biện và biến quá trình học trở thành hành trình khám phá. Khi áp dụng đúng cách, eliciting giúp:

• Kích thích sự chủ động và hứng thú học tập.

• Tăng khả năng ghi nhớ nhờ vào trải nghiệm tự tìm ra kiến thức.

• Xây dựng bầu không khí lớp học tương tác, năng động và sáng tạo.

Trong bối cảnh toàn cầu hóa, việc thành thạo kỹ năng giảng dạy bằng eliciting chính là lợi thế giúp giáo viên TESOL trở nên khác biệt. Đây cũng là kỹ năng được nhiều trung tâm đào tạo quốc tế, trong đó có ETP TESOL, chú trọng rèn luyện cho học viên.

Nếu bạn mong muốn trở thành giáo viên tiếng Anh chuyên nghiệp, nắm vững phương pháp eliciting và nhiều kỹ thuật TESOL hiện đại khác, hãy tham khảo chương trình TESOL quốc tế tại ETP TESOL.

Đăng ký ngay hôm nay để:

• Tiếp cận phương pháp giảng dạy chuẩn quốc tế.

• Được hướng dẫn trực tiếp bởi đội ngũ chuyên gia TESOL giàu kinh nghiệm.

• Mở rộng cơ hội nghề nghiệp trong và ngoài nước.

Hãy để ETP TESOL đồng hành cùng bạn trên hành trình trở thành một giáo viên toàn cầu.

👉 Nếu bạn đang mong muốn nâng cao kỹ năng giảng dạy, đồng thời sở hữu chứng chỉ TESOL Quốc tế uy tín, hãy để ETP TESOL đồng hành. Chúng tôi không chỉ mang đến chương trình học chất lượng, mà còn là một cộng đồng giáo viên đầy nhiệt huyết – nơi bạn được học hỏi, kết nối và phát triển bền vững.

Hãy để ETP TESOL đồng hành cùng bạn trên hành trình chinh phục khoá học TESOL Quốc tế tại Việt Namvà khởi đầu sự nghiệp giảng dạy tiếng Anh chuyên nghiệp. Hãy liên hệ ngay hôm nay để được tư vấn chi tiết về chương trình học TESOL Quốc tế tại Việt Nam, lịch khai giảng và những ưu đãi đặc biệt đang áp dụng.

Bạn có thể tìm đọc thêm về ETP TESOL tại: ETP TESOL VỮNG BƯỚC SỰ NGHIỆP GIÁO VIÊN TIẾNG ANH

Tìm hiểu thêm

• Nhận ngay Ebook ETP TESOL TẶNG bạn
• 7 Ứng dụng Trí tuệ nhân tạo AI trong giáo dục
• [Thầy cô hỏi, ETP TESOL trả lời #4] Phương pháp hiệu quả để thúc đẩy động lực học tập cho học viên đi làm bận rộn?
• [Thầy cô hỏi, ETP TESOL trả lời #3] Làm thế nào để giáo viên có thể giúp học sinh tiếp thu kiến thức một cách nhanh chóng và nhớ lâu hơn?
• Chuyên mục “Thầy cô hỏi, ETP TESOL trả lời”