Cách TESOL Hỗ Trợ Giáo Viên Việt Nam Khi Dạy Học Viên Nước Ngoài Không Cùng Ngôn Ngữ

 

1. Giảng Dạy Hoàn Toàn Bằng Tiếng Anh Đơn Giản & Hiệu Quả

Phương pháp English-Only là một chiến lược quan trọng trong TESOL, giúp giáo viên hướng dẫn học viên sử dụng tiếng Anh một cách tự nhiên ngay từ những bước đầu tiên. Việc loại bỏ hoàn toàn tiếng mẹ đẻ khỏi quá trình giảng dạy có thể tạo ra một môi trường ngôn ngữ toàn diện, nơi học viên buộc phải tiếp xúc với tiếng Anh liên tục. Điều này giúp họ có cơ hội rèn luyện kỹ năng nghe và nói một cách liên tục và hiệu quả.

Để phương pháp này đạt hiệu quả, giáo viên cần nói chậm và rõ ràng, sử dụng các câu đơn giản và ngắn gọn. Những câu này không chỉ dễ hiểu mà còn giúp học viên dễ dàng bắt kịp nội dung và tự tin tham gia vào bài học. Ví dụ, khi dạy từ vựng về “apple,” thay vì dùng những từ vựng phức tạp để giải thích khái niệm, giáo viên có thể giơ một quả táo lên và nói: “This is an apple.” Sự kết hợp giữa hình ảnh trực quan và ngôn ngữ đơn giản sẽ giúp học viên dễ dàng hiểu được từ mới mà không cần phải dịch ra tiếng mẹ đẻ.

Phương pháp này còn có thể được nâng cao bằng việc diễn đạt lại (paraphrasing). Nếu học viên không hiểu câu hỏi ban đầu, giáo viên có thể thay đổi cách diễn đạt để học viên dễ dàng tiếp cận nội dung hơn. Ví dụ, thay vì hỏi: “Can you describe this picture?” giáo viên có thể nói: “What do you see in the picture? Tell me!” Điều này giúp học viên giảm bớt áp lực và khuyến khích họ tự tin tham gia trả lời.

• Dùng paraphrasing (diễn đạt lại) khi học viên không hiểu. Ví dụ:
  • Thay vì: “Can you describe this picture?”
  • Hãy thử: “What do you see in the picture? Tell me!”

 

2. Sử Dụng Hình Ảnh, Cử Chỉ & Đồ Vật Minh Họa

Hình ảnh, cử chỉ và các vật dụng minh họa là những công cụ không thể thiếu trong quá trình giảng dạy bằng tiếng Anh. Chúng không chỉ giúp học viên hiểu bài mà còn tạo ra một phương pháp giảng dạy trực quan, giúp kết nối các khái niệm ngôn ngữ với thực tế. Việc sử dụng hình ảnh hoặc hành động không chỉ thu hút sự chú ý của học viên mà còn giúp học viên ghi nhớ từ vựng dễ dàng hơn.

Ví dụ, khi giảng dạy các từ vựng động từ như “jump,” giáo viên có thể minh họa hành động bằng cách tự mình nhảy lên, giúp học viên hình dung ngay lập tức ý nghĩa của từ này mà không cần phải giải thích dài dòng. Tương tự, khi dạy các tính từ như “big” và “small,” giáo viên có thể dùng hai vật có kích thước khác nhau để giúp học viên hiểu rõ hơn về sự so sánh.

Cử chỉ cũng đóng vai trò quan trọng trong việc truyền đạt ý nghĩa mà không cần dùng đến ngôn ngữ. Khi gặp những từ vựng trừu tượng hoặc khó giải thích bằng lời, giáo viên có thể sử dụng ngôn ngữ cơ thể để hỗ trợ. Ví dụ, khi giảng dạy về cảm xúc hoặc trạng thái, một biểu cảm trên khuôn mặt hoặc một cử chỉ đơn giản có thể giúp học viên hiểu rõ hơn về từ vựng mà không cần phải dịch nghĩa.

• Ví dụ: Nếu dạy động từ “jump” (nhảy), giáo viên có thể tự nhảy lên để minh họa. Nếu dạy “big” và “small,” có thể dùng hai đồ vật có kích thước khác nhau để so sánh.

 

3. Ứng Dụng Phương Pháp TPR (Total Physical Response)

Total Physical Response (TPR) là phương pháp kết hợp hành động với ngôn ngữ để giúp học viên hiểu và ghi nhớ từ mới mà không cần dịch nghĩa. Đây là một kỹ thuật hiệu quả trong việc giảng dạy tiếng Anh, đặc biệt là đối với những học viên mới bắt đầu. TPR không chỉ làm tăng tính tương tác trong lớp học mà còn giúp học viên liên kết giữa ngôn ngữ và hành động thực tế.

Khi sử dụng TPR, giáo viên thực hiện các hành động tương ứng với từ mới hoặc câu lệnh và yêu cầu học viên làm theo. Ví dụ, khi dạy các động từ như “stand up,” “sit down,” hay “open your book,” giáo viên sẽ làm trước để minh họa cho học viên xem, sau đó khuyến khích họ làm theo. Phương pháp này không chỉ giúp học viên hiểu nhanh hơn mà còn giúp họ nhớ lâu hơn nhờ vào việc kết nối giữa lời nói và hành động.

Phương pháp TPR cũng rất hiệu quả khi dạy các mệnh lệnh đơn giản hoặc các hoạt động hàng ngày. Học viên sẽ có xu hướng phản xạ tốt hơn khi vừa nhìn thấy hành động, vừa nghe được ngôn ngữ. Điều này giúp họ tự tin hơn trong việc sử dụng tiếng Anh trong những tình huống thực tế ngoài lớp học.

• Ví dụ: Khi dạy các động từ như “stand up,” “sit down,” “open your book,” giáo viên làm động tác trước, sau đó yêu cầu học viên làm theo.

 

4. Kết Hợp Video, Tranh Ảnh & Công Cụ Trực Quan

Việc sử dụng các công cụ trực quan như video và hình ảnh không chỉ giúp học viên hiểu bài học nhanh hơn mà còn làm cho bài học trở nên sinh động hơn. Thay vì chỉ sử dụng lời nói để giảng giải, giáo viên có thể kết hợp các phương tiện trực quan để học viên có thể hình dung ngữ cảnh thực tế. Đặc biệt với các chủ đề phức tạp hoặc trừu tượng, hình ảnh và video sẽ giúp học viên nắm bắt ý nghĩa một cách nhanh chóng và rõ ràng.

Ví dụ, khi dạy về chủ đề “Food,” thay vì chỉ dừng lại ở việc liệt kê tên các món ăn, giáo viên có thể chiếu một video về một bữa ăn điển hình và yêu cầu học viên nhận diện các món ăn trong đó. Qua đó, học viên không chỉ học từ vựng mà còn hiểu thêm về văn hóa và cách thức chuẩn bị món ăn, làm cho bài học trở nên gần gũi và thực tế hơn.

Bên cạnh đó, các công cụ trực quan còn giúp phát triển kỹ năng thảo luận và suy luận của học viên. Khi học viên nhìn thấy hình ảnh hoặc video, họ có thể thảo luận về những gì họ quan sát được, từ đó phát triển khả năng diễn đạt và tư duy bằng tiếng Anh.

• Ví dụ: Khi dạy chủ đề “Food,” thay vì chỉ nói tên món ăn, giáo viên có thể chiếu video về một bữa ăn và yêu cầu học viên gọi tên các món trong đó.

 

5. Dạy Ngữ Pháp Thông Qua Ví Dụ Thực Tế Thay Vì Giải Thích Học Thuật

Trong giảng dạy tiếng Anh, việc học ngữ pháp thường khiến học viên cảm thấy phức tạp và khó hiểu nếu chỉ dừng lại ở các giải thích học thuật khô khan. Thay vào đó, giáo viên có thể sử dụng những ví dụ thực tế để đưa ngữ pháp vào bối cảnh dễ hiểu hơn, giúp học viên tự phát hiện quy tắc ngữ pháp thông qua trải nghiệm của bản thân. Phương pháp này tạo ra sự kết nối giữa ngữ pháp và cuộc sống hàng ngày, giúp học viên cảm thấy ngữ pháp không còn xa lạ.

Ví dụ, thay vì giải thích lý thuyết về thì hiện tại đơn (Present Simple), giáo viên có thể đặt câu hỏi: “What do you do every morning?” Sau đó, học viên sẽ trả lời dựa trên thói quen hàng ngày của họ như: “I wake up, I brush my teeth, I eat breakfast.” Qua các câu trả lời này, giáo viên sẽ giới thiệu về cách dùng thì hiện tại đơn để diễn tả thói quen hàng ngày, giúp học viên dễ hiểu hơn vì nó liên quan trực tiếp đến những hoạt động mà họ thực hiện hàng ngày.

Ngoài ra, giáo viên có thể lồng ghép ngữ pháp vào các bài hội thoại thực tế hoặc các tình huống giao tiếp hàng ngày để giúp học viên sử dụng ngữ pháp một cách tự nhiên. Thay vì yêu cầu học viên ghi nhớ các quy tắc ngữ pháp, việc cho họ trải nghiệm qua các ví dụ cụ thể sẽ giúp họ hiểu sâu hơn về cấu trúc và cách dùng ngữ pháp trong ngữ cảnh.

• Ví dụ: Thay vì giảng lý thuyết về thì hiện tại đơn (“We use the present simple for habits and routines.”), giáo viên có thể hỏi học viên:
  • “What do you do every morning?” (“Bạn làm gì mỗi sáng?”)
  • Học viên trả lời: “I wake up, I brush my teeth, I eat breakfast.” → Từ đó giáo viên giới thiệu thì hiện tại đơn.

 

6. Tạo Môi Trường Học Tập Vui Nhộn & Ít Áp Lực

Một môi trường học tập vui nhộn và không áp lực là yếu tố quan trọng giúp học viên tự tin trong việc sử dụng tiếng Anh. Học viên thường lo sợ mắc lỗi khi nói tiếng Anh, điều này khiến họ cảm thấy tự ti và hạn chế khả năng giao tiếp. Vì vậy, giáo viên cần tạo ra một không gian nơi học viên có thể thử nghiệm và giao tiếp mà không lo ngại về việc bị phê bình hay sửa lỗi ngay lập tức.

Khi học viên mắc lỗi, thay vì sửa ngay và làm họ cảm thấy xấu hổ, giáo viên có thể lặp lại câu đúng một cách tự nhiên trong câu trả lời. Ví dụ, nếu học viên nói: “He go to school every day,” thay vì sửa lỗi trực tiếp: “Say ‘He goes to school every day’,” giáo viên có thể nhẹ nhàng lặp lại: “Oh, he goes to school every day? Nice!” Điều này giúp học viên tự nhận ra lỗi của mình mà không cảm thấy áp lực, đồng thời duy trì được sự tích cực trong lớp học.

Khuyến khích học viên tham gia các hoạt động nhóm, trò chơi, và tương tác với nhau cũng là cách giảm bớt áp lực khi học ngôn ngữ. Học viên có thể thực hành tiếng Anh trong các tình huống thoải mái, nơi họ không cảm thấy bị đánh giá hoặc áp lực phải nói đúng ngay từ đầu.

• Học viên có thể ngại nói vì sợ sai. TESOL dạy giáo viên cách khuyến khích học viên nói mà không sửa lỗi ngay lập tức.
• Ví dụ: Nếu học viên nói “He go to school every day”, thay vì nói “Wrong! Say ‘He goes to school every day’”, giáo viên có thể nhắc lại một cách tự nhiên: “Oh, he GOES to school every day? Nice!”

 

7. Ứng Dụng Trò Chơi & Hoạt Động Tương Tác

Các trò chơi và hoạt động tương tác là những công cụ mạnh mẽ trong giảng dạy tiếng Anh, đặc biệt là đối với các học viên không phải bản ngữ có phương pháp học tập thụ động như Hàn Quốc và Nhật Bản. Học viên thường quen với việc ghi nhớ và học thuộc lòng, nhưng khi được tham gia vào các trò chơi ngôn ngữ, họ có cơ hội thực hành ngôn ngữ một cách tự nhiên và thoải mái hơn.

Một ví dụ điển hình là trò chơi “Find Someone Who,” nơi học viên đi quanh lớp và hỏi các câu hỏi đơn giản như: “Do you like pizza?” Điều này không chỉ giúp học viên thực hành các mẫu câu thông dụng mà còn khuyến khích họ giao tiếp với nhiều người trong lớp, nâng cao kỹ năng nghe và nói. Thông qua trò chơi, học viên sẽ cảm thấy việc học tiếng Anh không còn nhàm chán, mà trở nên thú vị và gần gũi hơn.

Tương tự, trò chơi “Pictionary” giúp học viên phát triển khả năng sử dụng từ vựng một cách sáng tạo. Một học viên vẽ từ vựng lên bảng, và các bạn khác trong lớp phải đoán từ bằng tiếng Anh. Cách tiếp cận này không chỉ giúp học viên củng cố từ vựng mà còn khuyến khích sự tương tác và suy luận logic, tạo nên một không khí học tập vui vẻ và sôi nổi.

• Học viên Hàn Quốc, Nhật Bản thường quen với cách học thụ động, nên các trò chơi giúp họ thoải mái hơn khi nói tiếng Anh.
• Ví dụ:
  • Game “Find Someone Who” – Học viên đi xung quanh lớp và hỏi bạn bè những câu đơn giản (“Do you like pizza?”).
  • Game “Pictionary” – Một học viên vẽ từ vựng trên bảng, cả lớp đoán bằng tiếng Anh.

 

8. Sử Dụng Công Nghệ & Công Cụ Online Để Hỗ Trợ Giao Tiếp

Trong môi trường giảng dạy trực tuyến, công nghệ đóng vai trò quan trọng trong việc tạo ra không gian học tập tương tác và hấp dẫn. Giáo viên có thể tận dụng các công cụ trực tuyến như Jamboard, Quizlet, và Kahoot để tăng cường khả năng giao tiếp của học viên mà không cần sử dụng bản dịch. Các công cụ này không chỉ giúp học viên thực hành từ vựng, ngữ pháp mà còn tạo ra môi trường học tập trực quan, sinh động.

Ví dụ, khi học viên gặp khó khăn trong việc hiểu một từ mới, giáo viên có thể nhanh chóng tìm kiếm hình ảnh minh họa trên Google Images để giải thích mà không cần phải dịch từ đó ra tiếng mẹ đẻ. Điều này giúp duy trì dòng chảy tiếng Anh liên tục trong suốt buổi học, đồng thời tăng cường khả năng hình dung từ vựng của học viên.

Các trò chơi học tập trực tuyến cũng là một cách thú vị để thúc đẩy tinh thần học tập. Quizlet và Kahoot cung cấp các bài kiểm tra nhỏ hoặc trò chơi liên quan đến từ vựng và ngữ pháp, giúp học viên ôn tập một cách chủ động và thú vị. Nhờ có sự hỗ trợ của công nghệ, việc học tiếng Anh trở nên dễ dàng hơn và khuyến khích học viên tham gia tích cực vào quá trình học tập.

• Nếu dạy online, giáo viên có thể dùng Jamboard, Quizlet, Kahoot để học viên tương tác mà không cần dịch.
• Ví dụ: Dùng Google Images để nhanh chóng tìm hình ảnh minh họa nếu học viên chưa hiểu từ mới.

 

Kết Luận

TESOL giúp giáo viên Việt Nam có thể giảng dạy học viên Hàn Quốc, Nhật Bản hoặc bất kỳ quốc gia nào mà không cần biết ngôn ngữ của họ. Bằng cách sử dụng hình ảnh, cử chỉ, phương pháp giảng dạy trực quan, các trò chơi tương tác và công nghệ, giáo viên có thể tạo ra lớp học hiệu quả và giúp học viên học tiếng Anh tự nhiên mà không cảm thấy bị áp lực.

Về ETP TESOL

Hãy chia sẻ thắc mắc của bạn đến chuyên mục ‘Thầy cô hỏi, ETP TESOL trả lời’ để được nhận ngay sự giải đáp và hỗ trợ từ đội ngũ giảng viên chuyên nghiệp giàu kinh nghiệm của ETP TESOL. Gửi câu hỏi tại https://bit.ly/YOUask_ETPTESOLanswer và cùng nhau nâng cao chất lượng giảng dạy tiếng Anh của mình nhé!