Khám phá skimming và scanning là gì, hai kỹ thuật đọc giúp bạn tiết kiệm thời gian, nắm bắt thông tin cốt lõi và nâng cao kỹ năng đọc hiểu tiếng Anh vượt trội.

1. Skimming và Scanning là gì?

“Skimming” và “Scanning” là hai kỹ năng đọc nhanh mà bất kỳ người học tiếng Anh nào cũng cần nắm vững để hiểu nội dung hiệu quả trong thời gian ngắn. Tuy nghe có vẻ tương tự, nhưng thực chất chúng phục vụ hai mục đích hoàn toàn khác nhau. Skimming giúp người đọc nắm được ý chính, trong khi Scanning giúp tìm kiếm thông tin cụ thể.

Hiểu một cách đơn giản, Skimming là khi bạn “lướt” qua văn bản để nắm được toàn bộ bức tranh tổng thể – ví dụ như tiêu đề, cấu trúc, nội dung chính và ý tưởng trung tâm. Đây là kỹ năng quan trọng khi học viên cần đọc bài dài nhưng thời gian hạn chế, chẳng hạn như trong bài đọc IELTS Reading hoặc TOEIC Reading. Khi học viên biết cách “skimming”, họ không cần đọc từng từ mà vẫn hiểu được chủ đề chính, giúp tiết kiệm thời gian và giảm áp lực.

Ngược lại, Scanning lại là kỹ năng tìm kiếm thông tin cụ thể. Thay vì đọc toàn bộ, người học tập trung vào việc tìm câu trả lời cho một câu hỏi nhất định – ví dụ như ngày tháng, tên riêng, con số hoặc chi tiết cụ thể trong bài. Kỹ năng này cực kỳ hữu ích trong các bài thi trắc nghiệm hoặc trong thực tế như khi tìm thông tin chuyến bay, tra cứu bảng thời gian hay đọc email nhanh.

Việc hiểu rõ và rèn luyện cả hai kỹ năng này giúp học viên phát triển tư duy đọc chủ động (active reading) – tức là đọc có mục tiêu rõ ràng. Thay vì đọc theo thói quen “dịch từng câu”, họ biết cách xác định mình cần gì, từ đó chọn phương pháp đọc phù hợp. Đây chính là nền tảng giúp học viên tiến tới trình độ đọc hiểu cao hơn, nơi tốc độ và độ chính xác song hành.

Đối với giáo viên, việc hiểu sâu bản chất của skimming và scanning không chỉ giúp truyền đạt đúng mà còn giúp thiết kế bài giảng hấp dẫn, hiệu quả và bám sát năng lực học viên. Một giáo viên giỏi sẽ không chỉ dạy “cách đọc nhanh”, mà còn giúp học viên hiểu khi nào nên dùng từng kỹ năng và vì sao nó lại quan trọng.

2. Tầm quan trọng của Skimming và Scanning trong kỹ năng đọc

Kỹ năng đọc hiểu không chỉ là việc “hiểu chữ” mà là khả năng xử lý, phân tích và phản hồi thông tin một cách chủ động. Trong thời đại mà lượng thông tin khổng lồ xuất hiện mỗi ngày, khả năng đọc nhanh – hiểu đúng chính là một lợi thế lớn. Và đây là lúc skimming và scanning phát huy sức mạnh.

Skimming giúp học viên nắm bắt nội dung toàn cảnh. Khi luyện tập thường xuyên, học viên sẽ cải thiện khả năng xác định “main idea” (ý chính), “topic sentence” (câu chủ đề) và “supporting details” (ý bổ trợ). Nhờ đó, họ không bị lạc trong chi tiết, biết cách tóm tắt và ghi nhớ thông tin nhanh hơn.

Scanning, ngược lại, rèn luyện khả năng tập trung có chọn lọc – một kỹ năng quan trọng trong môi trường học tập và làm việc hiện đại. Khi học viên thành thạo scanning, họ có thể dễ dàng tìm thông tin mình cần mà không tốn thời gian đọc toàn bài. Đây là kỹ năng giúp họ xử lý văn bản hiệu quả, đặc biệt trong các kỳ thi có giới hạn thời gian.

Từ góc độ sư phạm, hai kỹ năng này không chỉ phục vụ mục tiêu thi cử mà còn giúp học viên hình thành thói quen đọc thông minh. Khi biết sử dụng linh hoạt skimming và scanning, người học trở nên tự tin hơn, bớt phụ thuộc vào việc dịch sang tiếng Việt, từ đó tư duy bằng tiếng Anh tự nhiên hơn.

Giáo viên tiếng Anh cũng có thể tận dụng hai kỹ năng này để tăng tính tương tác trong lớp học. Ví dụ, tổ chức trò chơi “Find the fact” (tìm thông tin) để luyện scanning, hoặc “Guess the main idea” (đoán ý chính) để luyện skimming. Những hoạt động này không chỉ giúp học viên thực hành mà còn tạo niềm vui, giảm áp lực học tập và khiến lớp học trở nên sinh động hơn.

Vì vậy, việc giảng dạy skimming và scanning không chỉ là truyền đạt kỹ thuật đọc, mà là trao cho học viên công cụ để học nhanh, hiểu sâu và tự tin hơn với tiếng Anh.

3. Cách luyện skimming hiệu quả

Khi nói đến Skimming, nhiều người nghĩ đơn giản là “đọc lướt”, nhưng thực tế đây là một kỹ năng đọc có chiến lược, yêu cầu sự tập trung, mục tiêu rõ ràng và khả năng chọn lọc thông tin. Mục tiêu của skimming không phải là hiểu từng từ mà là nắm được ý chính, cấu trúc và thông điệp tổng thể của văn bản trong thời gian ngắn nhất. Với giáo viên tiếng Anh, việc hướng dẫn học viên rèn luyện kỹ năng này đúng cách sẽ giúp họ tăng tốc độ đọc mà không đánh mất sự hiểu biết cốt lõi.

Một trong những bước đầu tiên khi luyện skimming là giúp học viên hiểu rõ “đọc có mục đích”. Trước khi đọc, hãy đặt câu hỏi: “Mình đang tìm điều gì trong bài này?” – ví dụ như chủ đề, quan điểm của tác giả hay kết luận chính. Khi học viên xác định được mục tiêu đọc, họ sẽ tập trung vào thông tin liên quan thay vì bị cuốn vào từng chi tiết nhỏ. Đây là kỹ năng nền tảng để tránh thói quen dịch từng câu – điều thường khiến người học mất nhiều thời gian mà hiệu quả lại thấp.

Giáo viên có thể hướng dẫn học viên lướt qua các phần trọng tâm của bài đọc: tiêu đề (title), đoạn mở đầu (introduction), câu đầu và cuối mỗi đoạn (topic sentence và concluding sentence) cùng phần kết luận (conclusion). Đây là những phần chứa “dấu hiệu ý chính” – nơi tác giả tóm tắt, định hướng hoặc khẳng định luận điểm chính. Khi luyện tập thường xuyên, học viên sẽ dần hình thành “trực giác đọc” – chỉ cần lướt mắt qua vài dòng là đã nắm được bức tranh tổng thể.

Một hoạt động thú vị để luyện skimming trong lớp là trò chơi “60-second summary” – giáo viên cho học viên đọc một đoạn văn trong 60 giây, sau đó yêu cầu tóm tắt nội dung chính bằng một câu duy nhất. Cách làm này giúp học viên tập trung vào “core meaning” thay vì tiểu tiết. Ngoài ra, giáo viên có thể yêu cầu học viên dự đoán nội dung bài đọc chỉ dựa vào tiêu đề và hình ảnh minh họa, rồi đối chiếu với nội dung thực tế sau khi đọc. Hoạt động này vừa giúp tăng khả năng dự đoán, vừa khiến việc đọc trở nên chủ động và hứng thú hơn.

Khi học viên đã quen với skimming, giáo viên nên tăng độ khó dần bằng cách chọn các bài đọc dài và có cấu trúc phức tạp hơn – chẳng hạn như bài báo, blog tiếng Anh hoặc đoạn đọc trong đề IELTS. Bên cạnh đó, có thể hướng dẫn học viên sử dụng highlight hoặc note keywords – ghi chú nhanh các từ khóa quan trọng xuất hiện lặp lại trong văn bản. Việc xác định từ khóa không chỉ giúp hiểu ý chính nhanh hơn, mà còn hỗ trợ kỹ năng scanning sau này.

Một điểm quan trọng khác là rèn luyện khả năng tập trung. Nhiều học viên có xu hướng đọc lại những đoạn vừa bỏ qua, khiến quá trình skimming trở nên chậm chạp và kém hiệu quả. Giáo viên nên khuyến khích họ “tin vào trực giác đọc” – đọc một lần, hiểu khái quát và ghi nhớ điểm nổi bật nhất. Dần dần, học viên sẽ học cách đọc nhanh mà vẫn hiểu sâu, một kỹ năng cực kỳ hữu ích trong môi trường học thuật và làm việc.

Cuối cùng, hãy nhớ rằng skimming không phải là đọc ẩu, mà là đọc thông minh – biết chọn lọc và tập trung vào điều quan trọng nhất. Khi giáo viên giúp học viên nắm vững kỹ năng này, họ không chỉ cải thiện tốc độ đọc mà còn phát triển khả năng tư duy tổng hợp – nền tảng cho việc viết, nói và phân tích tiếng Anh sau này.

Tóm tắt nhanh:Skimming = Đọc có mục tiêu → Tập trung vào ý chính → Không dịch từng từ → Tăng tốc độ hiểu.

4. Cách luyện Scanning hiệu quả

Nếu Skimming giúp người học nhìn tổng thể bức tranh thì Scanning chính là kỹ năng “đọc có mục tiêu cụ thể” – nơi người đọc tập trung tìm kiếm một chi tiết nhất định trong văn bản, chẳng hạn như ngày tháng, tên riêng, con số hoặc thông tin trả lời cho một câu hỏi cụ thể. Nói cách khác, Scanning là nghệ thuật “tìm kim trong đống rơm” nhưng làm nhanh, chính xác và không bị lạc trong biển chữ. Đây là kỹ năng đặc biệt quan trọng trong các kỳ thi tiếng Anh như IELTS, TOEIC hay Cambridge, nơi thí sinh cần tìm thông tin nhanh để tiết kiệm thời gian làm bài.

Để rèn luyện Scanning hiệu quả, điều đầu tiên giáo viên cần làm là giúp học viên hiểu mục tiêu đọc. Khi học viên biết rõ mình đang tìm gì – ví dụ “năm sinh của nhân vật”, “nguyên nhân của hiện tượng” hoặc “ý kiến của tác giả về vấn đề X” – họ sẽ tự động tập trung vào các chi tiết liên quan thay vì đọc toàn bộ văn bản. Một mẹo nhỏ là yêu cầu học viên đọc câu hỏi trước khi đọc bài. Cách này giúp họ định hướng rõ ràng và chủ động hơn khi tìm thông tin.

Trong lớp học, giáo viên có thể triển khai nhiều hoạt động luyện scanning sinh động. Ví dụ, với bài đọc dài, hãy chia lớp thành nhóm và giao nhiệm vụ cụ thể: nhóm 1 tìm tên địa điểm, nhóm 2 tìm số liệu, nhóm 3 tìm từ đồng nghĩa trong bài. Sau đó, các nhóm chia sẻ kết quả và giải thích cách họ xác định thông tin. Hoạt động này không chỉ rèn scanning mà còn giúp học viên học hỏi chiến lược của nhau.

Một bài tập khác rất hiệu quả là trò chơi “Information Race”. Giáo viên dán các đoạn văn hoặc bảng thông tin quanh lớp, mỗi nhóm được giao một danh sách câu hỏi. Họ phải chạy đi tìm câu trả lời chính xác trong thời gian giới hạn. Không khí sôi nổi của trò chơi khiến học viên vừa luyện scanning, vừa rèn khả năng phản xạ ngôn ngữ và tư duy nhanh.

Về mặt kỹ thuật, Scanning yêu cầu học viên di chuyển mắt nhanh và chính xác. Thay vì đọc từng từ, họ nên tập nhìn toàn câu, nhận dạng “manh mối” (clues) như số, chữ viết hoa, từ khóa in nghiêng, hoặc cụm từ đặc trưng (ví dụ: because, for example, in 1998, the reason is that…). Giáo viên có thể hướng dẫn học viên gạch chân từ khóa trong câu hỏi, sau đó “đối chiếu” chúng trong đoạn văn. Khi tìm được phần chứa thông tin, chỉ cần đọc kỹ vài dòng xung quanh để xác định câu trả lời chính xác.

Một yếu tố quan trọng nữa là kiểm soát tốc độ và độ tập trung. Scanning không phải là đọc nhanh một cách ngẫu nhiên, mà là đọc có chủ đích, biết mình đang tìm gì và bỏ qua phần không liên quan. Giáo viên có thể tổ chức các buổi luyện tập “timing challenge” – giới hạn thời gian 2–3 phút để học viên tìm câu trả lời. Lặp lại nhiều lần sẽ giúp họ phản xạ nhanh hơn, đồng thời rèn sự kiên nhẫn và kỷ luật khi đọc.

Để giúp học viên ứng dụng scanning hiệu quả hơn trong thực tế, giáo viên nên liên hệ với ngữ cảnh thật: đọc thực đơn để tìm món ăn, đọc bảng lịch tàu xe, hoặc đọc email để xác định thời gian cuộc họp. Khi học viên nhận ra kỹ năng này có thể dùng ngay trong đời sống, họ sẽ tự nhiên có động lực luyện tập nhiều hơn.

Cuối cùng, điều quan trọng là giáo viên cần giúp học viên kết hợp scanning với skimming – hai kỹ năng bổ trợ cho nhau. Học viên có thể dùng skimming để nắm cấu trúc bài, sau đó dùng scanning để “đào sâu” tìm thông tin chi tiết. Khi phối hợp nhuần nhuyễn cả hai, tốc độ và hiệu quả đọc hiểu sẽ tăng đáng kể, giúp người học làm chủ tiếng Anh ở cả môi trường học thuật và công việc.

Tóm tắt nhanh:Scanning = Đọc có mục tiêu → Tìm thông tin cụ thể → Không đọc toàn văn → Tập trung vào từ khóa.

5. So sánh Skimming và Scanning trong giảng dạy tiếng Anh

Khi giảng dạy kỹ năng đọc, giáo viên thường gặp tình huống học viên nhầm lẫn giữa Skimming và Scanning vì cả hai đều liên quan đến “đọc nhanh”. Tuy nhiên mục tiêu, phương pháp và ứng dụng của mỗi kỹ năng hoàn toàn khác nhau. Việc hiểu rõ sự khác biệt giúp giáo viên thiết kế bài học hiệu quả, đồng thời hướng dẫn học viên chọn chiến lược đọc phù hợp tùy vào nhu cầu.

Skimming là kỹ năng đọc nhanh để nắm ý chính và thông điệp tổng thể của văn bản. Giáo viên có thể ví dụ với một bài báo tiếng Anh: học viên chỉ cần lướt qua tiêu đề, câu đầu và câu cuối của từng đoạn, phần kết luận để hiểu nội dung chính mà không cần đọc từng từ. Đây là kỹ năng lý tưởng khi học viên muốn tiết kiệm thời gian hoặc làm bài thi có bài đọc dài nhưng ít câu hỏi chi tiết.

Ngược lại, Scanning tập trung vào việc tìm kiếm thông tin cụ thể. Ví dụ trong cùng bài báo, học viên được giao nhiệm vụ tìm ra năm xuất bản, số liệu thống kê hoặc tên nhân vật được nhắc đến. Khi giảng dạy scanning, giáo viên nên nhấn mạnh tầm quan trọng của việc xác định từ khóa trong câu hỏi và di chuyển mắt nhanh trên văn bản, bỏ qua những phần không liên quan.

Để dễ hình dung, bảng dưới đây so sánh đặc điểm, mục đích và phương pháp áp dụng của hai kỹ năng:

Một lưu ý quan trọng khác là tập luyện liên tục và áp dụng đa dạng loại văn bản. Giáo viên có thể sử dụng bài báo, blog, đoạn trích truyện, email hay bảng biểu để luyện cả skimming và scanning. Việc áp dụng trong nhiều ngữ cảnh giúp học viên hiểu bản chất của kỹ năng, từ đó phản xạ tự nhiên khi gặp văn bản mới.

Khi học viên nắm vững cách phân biệt và sử dụng linh hoạt skimming và scanning, họ không chỉ đọc nhanh hơn mà còn phát triển tư duy phân tích và xử lý thông tin, tạo nền tảng vững chắc cho các kỹ năng tiếng Anh khác như viết, nói và nghe.

6. Kết luận

Skimming và Scanning không chỉ là những kỹ năng đọc nhanh mà chúng là công cụ giúp học viên làm chủ thông tin, phát triển khả năng tư duy phân tích và xử lý dữ liệu một cách hiệu quả. Khi giáo viên hướng dẫn đúng phương pháp, học viên không chỉ nâng cao tốc độ đọc mà còn biết cách chọn lọc, nhận diện và hiểu sâu những chi tiết quan trọng, từ đó tự tin hơn trong mọi tình huống học tập và thực tế.

Việc kết hợp linh hoạt hai kỹ năng này trong lớp học tiếng Anh không chỉ giúp tiết kiệm thời gian mà còn tạo ra môi trường học tập tích cực, chủ động và hứng thú. Học viên học được cách đọc thông minh, không bị lạc trong thông tin dư thừa, đồng thời phát triển kỹ năng tự học và khả năng tư duy độc lập – nền tảng quan trọng để thành công trong học tập lẫn trong đời sống hàng ngày.

👉 Nếu bạn đang mong muốn nâng cao kỹ năng giảng dạy, đồng thời sở hữu chứng chỉ TESOL Quốc tế uy tín, hãy để ETP TESOL đồng hành. Chúng tôi không chỉ mang đến chương trình học chất lượng, mà còn là một cộng đồng giáo viên đầy nhiệt huyết – nơi bạn được học hỏi, kết nối và phát triển bền vững.

Hãy để ETP TESOL đồng hành cùng bạn trên hành trình chinh phục khoá học TESOL Quốc tế tại Việt Namvà khởi đầu sự nghiệp giảng dạy tiếng Anh chuyên nghiệp. Hãy liên hệ ngay hôm nay để được tư vấn chi tiết về chương trình học TESOL Quốc tế tại Việt Nam, lịch khai giảng và những ưu đãi đặc biệt đang áp dụng.

Bạn có thể tìm đọc thêm về ETP TESOL tại: ETP TESOL VỮNG BƯỚC SỰ NGHIỆP GIÁO VIÊN TIẾNG ANH

Tìm hiểu thêm

• Nhận ngay Ebook ETP TESOL TẶNG bạn
• 7 Ứng dụng Trí tuệ nhân tạo AI trong giáo dục
• [Thầy cô hỏi, ETP TESOL trả lời #4] Phương pháp hiệu quả để thúc đẩy động lực học tập cho học viên đi làm bận rộn?
• [Thầy cô hỏi, ETP TESOL trả lời #3] Làm thế nào để giáo viên có thể giúp học sinh tiếp thu kiến thức một cách nhanh chóng và nhớ lâu hơn?
• Chuyên mục “Thầy cô hỏi, ETP TESOL trả lời”