Dạy ngữ pháp luôn là một thử thách lớn với giáo viên, đặc biệt là những chủ điểm như Hiện tại hoàn thành – một thì vừa trừu tượng, vừa khó áp dụng với người học tiếng Anh tại Việt Nam. Nhiều học sinh thường thắc mắc: “Tại sao không nói ‘I finished my homework’ mà phải nói ‘I have finished my homework’?”, hoặc lúng túng khi phân biệt cách dùng giữa “for” và “since.” Những câu hỏi này không chỉ gây áp lực cho học sinh mà đôi khi còn khiến giáo viên bối rối khi tìm cách giải thích.

Để giúp tiết học trở nên dễ dàng hơn, một cách hiệu quả là kết nối ngữ pháp với cuộc sống thực tế. Chẳng hạn, khi hỏi “Have you ever tried bánh mì?” hay “How long have you studied English?”, học sinh sẽ có cơ hội trả lời từ chính trải nghiệm của mình, thay vì chỉ học qua những ví dụ khô khan trong sách. Điều này không chỉ giúp học sinh hiểu bài nhanh hơn mà còn làm tăng sự hào hứng trong lớp học.

Bài viết này sẽ gợi ý 5 cách dạy Hiện tại hoàn thành vừa sáng tạo, vừa dễ áp dụng, giúp bạn biến ngữ pháp thành một chủ đề thú vị và gần gũi hơn với học sinh. Hãy cùng khám phá nhé!

 

2. Game “Find Someone Who” (Ai đã từng?)

Game “Find Someone Who” là một hoạt động giao tiếp thú vị, giúp học sinh luyện tập thì Hiện tại hoàn thành một cách tự nhiên và đầy hứng thú. Trò chơi này không chỉ kích thích sự tương tác giữa các học sinh mà còn giúp củng cố cách dùng ngữ pháp thông qua các câu hỏi và câu trả lời liên quan đến trải nghiệm cá nhân.

Để tổ chức, giáo viên cần chuẩn bị một danh sách các câu hỏi bắt đầu bằng “Have you ever…?”. Mỗi học sinh sẽ cầm một bảng câu hỏi và phải đi tìm bạn cùng lớp trả lời “Yes, I have” cho từng mục. Khi có câu trả lời phù hợp, học sinh phải ghi lại tên bạn mình vào ô tương ứng và có thể yêu cầu người đó chia sẻ thêm thông tin chi tiết để mở rộng cuộc hội thoại.

Ví dụ về bảng câu hỏi:

Câu hỏi	Dịch nghĩa	Thông tin bổ sung có thể hỏi
Have you ever eaten sushi?	Bạn đã từng ăn sushi chưa?	Where did you try it?
Have you ever traveled by plane?	Bạn đã từng đi máy bay chưa?	Where did you go?
Have you ever sung in public?	Bạn đã từng hát trước đám đông chưa?	What song did you sing?
Have you ever stayed up all night?	Bạn đã từng thức cả đêm chưa?	Why did you stay up all night?
Have you ever lost your phone?	Bạn đã từng làm mất điện thoại chưa?	How did you find it again?

Hoạt động này đặc biệt hiệu quả trong lớp học vì học sinh không chỉ thực hành cấu trúc Hiện tại hoàn thành mà còn cải thiện kỹ năng nói và nghe. Ví dụ, nếu một học sinh hỏi “Have you ever traveled by plane?”, câu trả lời có thể là:

• Yes, I have. I went to Da Nang last summer.
• No, I haven’t, but I really want to someday.

Sau khi hoàn thành trò chơi, giáo viên có thể tổng kết bằng cách yêu cầu học sinh chia sẻ một số câu trả lời thú vị mà họ đã thu thập được, như:

• Three people in the class have sung in public before!
• Only one person has traveled by plane!

Trò chơi này không chỉ giúp học sinh hiểu rõ hơn cách sử dụng Hiện tại hoàn thành mà còn tạo không khí học tập tích cực, vui vẻ và gắn kết trong lớp học.

 

3. Dùng video hoặc meme để minh họa

Sử dụng video hoặc meme là cách tuyệt vời để minh họa và làm rõ thì Hiện tại hoàn thành trong lớp học, đặc biệt với những học sinh trẻ trung và yêu thích sự sáng tạo. Những nội dung hình ảnh hoặc video ngắn không chỉ giúp giải thích ngữ pháp mà còn tạo không khí học tập sôi nổi, giúp học sinh ghi nhớ bài lâu hơn.

Giáo viên có thể bắt đầu bằng cách chiếu một đoạn video ngắn hoặc chia sẻ một meme hài hước liên quan đến thì Hiện tại hoàn thành. Chẳng hạn, đoạn video có thể là cảnh một người vừa hoàn thành việc gì đó (như dọn nhà, làm bánh) và thốt lên: “I have just finished cleaning!”. Sau khi xem, giáo viên có thể đặt câu hỏi để giúp học sinh nhận diện cách sử dụng ngữ pháp trong tình huống đó, chẳng hạn:

• What has the person just done?
• Why did they use the Present Perfect tense?

Bên cạnh đó, meme cũng là một công cụ thú vị để minh họa ý nghĩa của thì Hiện tại hoàn thành. Ví dụ, một meme có thể hiển thị hình ảnh một chú mèo với dòng chữ:

• “I have already eaten, but I’m still hungry.”
• “Have you ever seen a cat this lazy?”

Giáo viên có thể yêu cầu học sinh phân tích ngữ pháp trong các câu trên hoặc tự tạo meme của riêng mình bằng các cấu trúc Hiện tại hoàn thành. Đây không chỉ là bài tập sáng tạo mà còn giúp học sinh thực hành sử dụng ngôn ngữ theo cách gần gũi với đời sống thực tế.

Ví dụ, bảng câu hỏi sau có thể được sử dụng để hướng dẫn học sinh thực hành với video hoặc meme:

Câu hỏi về video/meme	Dịch nghĩa	Mục tiêu học tập
What has the person/animal done?	Người/vật đó đã làm gì?	Giúp học sinh nhận diện hành động hoàn thành.
Have you ever experienced this?	Bạn đã từng trải nghiệm điều này chưa?	Tạo cơ hội để học sinh liên hệ với bản thân.
Why is the Present Perfect used?	Tại sao dùng thì Hiện tại hoàn thành ở đây?	Giúp học sinh hiểu rõ lý thuyết thông qua ví dụ.

Sự kết hợp giữa nội dung học thuật và tính giải trí từ video hoặc meme không chỉ giúp học sinh học ngữ pháp một cách tự nhiên mà còn kích thích sự sáng tạo và tăng mức độ tương tác trong lớp học.

 

4. Hoạt động nhóm: Thử thách “Đúng hay Sai?”

Hoạt động nhóm “Đúng hay Sai?” là một cách thú vị và hiệu quả để giúp học sinh thực hành thì Hiện tại hoàn thành. Hoạt động này không chỉ củng cố kiến thức ngữ pháp mà còn khuyến khích làm việc nhóm và tăng tính tương tác trong lớp học.

Giáo viên chia học sinh thành các nhóm nhỏ và cung cấp một danh sách các câu khẳng định liên quan đến thì Hiện tại hoàn thành. Nhiệm vụ của học sinh là cùng thảo luận để xác định mỗi câu là đúng hay sai về mặt ngữ pháp, sau đó giải thích lý do.

Ví dụ về danh sách câu:

Câu	Dịch nghĩa	Đúng hay Sai?	Giải thích
I has finished my homework.	Tôi đã hoàn thành bài tập về nhà.	Sai	Chủ ngữ “I” đi với “have,” không phải “has.”
Have you ever eaten spaghetti?	Bạn đã từng ăn mì Ý chưa?	Đúng	Đây là câu hỏi đúng cấu trúc Hiện tại hoàn thành.
She have never been to Paris.	Cô ấy chưa từng đến Paris.	Sai	Chủ ngữ “She” phải đi với “has.”
They have lived here since 2010.	Họ đã sống ở đây từ năm 2010.	Đúng	Sử dụng “since” để diễn tả một mốc thời gian.
We has just watched this movie.	Chúng tôi vừa xem bộ phim này.	Sai	Chủ ngữ “We” phải đi với “have.”

Sau khi các nhóm hoàn thành, giáo viên yêu cầu mỗi nhóm giải thích câu trả lời của mình trước lớp. Điều này không chỉ giúp củng cố kiến thức mà còn khuyến khích kỹ năng trình bày và phản biện.

Để tăng thêm tính thú vị, giáo viên có thể biến hoạt động này thành một cuộc thi nhỏ với điểm số và phần thưởng dành cho nhóm có nhiều câu trả lời chính xác nhất. Hoặc, giáo viên có thể thêm các câu liên quan đến trải nghiệm cá nhân để kết nối với thực tế, chẳng hạn:

• I have ever been to the beach. (Sai – Không dùng “ever” trong câu khẳng định).
• Have they already finished their project? (Đúng – Sử dụng “already” trong câu hỏi).

Hoạt động “Đúng hay Sai?” không chỉ giúp học sinh rèn luyện khả năng nhận diện lỗi sai mà còn tăng cường sự tự tin khi sử dụng thì Hiện tại hoàn thành trong giao tiếp và viết.

 

5. Kết hợp với hoạt động “Timeline”

Kết hợp hoạt động “Timeline” là cách tuyệt vời để giúp học sinh hiểu rõ hơn về thì Hiện tại hoàn thành thông qua việc trực quan hóa các sự kiện trong quá khứ và hiện tại. Hoạt động này đặc biệt hiệu quả khi giải thích sự khác biệt giữa Hiện tại hoàn thành và các thì khác, như Quá khứ đơn.

Đầu tiên, giáo viên vẽ một dòng thời gian (timeline) trên bảng hoặc cung cấp trên giấy, với hai mốc thời gian chính: Past (Quá khứ) và Now (Hiện tại). Sau đó, học sinh được yêu cầu thêm các sự kiện hoặc trải nghiệm cá nhân của họ vào dòng thời gian này, sử dụng thì Hiện tại hoàn thành để mô tả những điều họ đã làm hoặc chưa từng làm.

Ví dụ:

Thời điểm	Câu mô tả bằng Hiện tại hoàn thành	Dịch nghĩa
2010	I have visited three countries since 2010.	Tôi đã đến thăm ba quốc gia từ năm 2010.
2018	She has started learning English since 2018.	Cô ấy đã bắt đầu học tiếng Anh từ năm 2018.
Now	We have completed five projects this year.	Chúng tôi đã hoàn thành 5 dự án năm nay.

Sau khi học sinh điền thông tin vào timeline, giáo viên có thể đặt các câu hỏi để thúc đẩy thảo luận:

• What have you achieved this year?
• Have you ever done something new since 2020?

Một biến thể khác của hoạt động này là cung cấp các sự kiện chung và yêu cầu học sinh đặt chúng trên timeline, ví dụ:

• The internet was invented in 1983. (Quá khứ đơn)
• People have used the internet for decades. (Hiện tại hoàn thành)

Hoạt động này không chỉ giúp học sinh hiểu rõ cách sử dụng thì Hiện tại hoàn thành để liên kết quá khứ và hiện tại mà còn giúp họ thực hành diễn đạt ý tưởng một cách logic và mạch lạc. Đồng thời, học sinh cũng học được cách kết hợp ngữ pháp với các sự kiện thực tế, khiến bài học trở nên sinh động và gần gũi hơn.

 

Dạy thì Hiện tại hoàn thành có là ác mộng?

Dạy thì Hiện tại hoàn thành có thể không phải là một “ác mộng” như nhiều người nghĩ. Trái lại, với những phương pháp sáng tạo và gần gũi, nó có thể trở thành một trải nghiệm thú vị và hiệu quả đối với học sinh. Việc kết hợp các hoạt động như sử dụng ngữ cảnh thực tế, chơi game “Find Someone Who”, hay trình bày thông qua video và meme giúp học sinh dễ dàng tiếp thu và nhớ lâu hơn.

Khi giáo viên biết cách kết hợp kiến thức ngữ pháp với những trải nghiệm đời thường và các phương pháp sinh động, thì việc học Hiện tại hoàn thành sẽ không còn là điều khó khăn nữa. Thực tế, học sinh sẽ thấy ngữ pháp trở nên sống động, dễ hiểu và dễ áp dụng trong giao tiếp. Cùng với đó, những hoạt động nhóm như thử thách “Đúng hay Sai?” hay sử dụng “Timeline” để minh họa càng giúp học sinh ghi nhớ lâu và hứng thú hơn.

Với phương pháp dạy sáng tạo và sự kết hợp giữa lý thuyết và thực hành, thì Hiện tại hoàn thành không chỉ là một thì ngữ pháp mà còn là một công cụ hữu ích giúp học sinh giao tiếp hiệu quả hơn.

Tìm hiểu thêm

• Nhận ngay Ebook ETP TESOL TẶNG bạn
• 7 Ứng dụng Trí tuệ nhân tạo AI trong giáo dục
• [Thầy cô hỏi, ETP TESOL trả lời #4] Phương pháp hiệu quả để thúc đẩy động lực học tập cho học viên đi làm bận rộn?
• [Thầy cô hỏi, ETP TESOL trả lời #3] Làm thế nào để giáo viên có thể giúp học sinh tiếp thu kiến thức một cách nhanh chóng và nhớ lâu hơn?
• Chuyên mục “Thầy cô hỏi, ETP TESOL trả lời”