Phát âm [-ed] trong thì quá khứ tưởng chừng như đơn giản, nhưng thực tế lại là một trong những thách thức lớn nhất với người học tiếng Anh tại Việt Nam. Không ít học viên, dù đã nắm vững ngữ pháp, vẫn gặp khó khăn trong việc phát âm chuẩn xác, dẫn đến việc giao tiếp trở nên kém tự nhiên. Ví dụ, nhiều bạn học viên thường phát âm sai các từ như wanted thành /wɑːnted/ thay vì /ˈwɒn.tɪd/, hoặc worked thành /wɜːrk/ thay vì /wɜːrkt/. Những lỗi này không chỉ gây hiểu lầm mà còn khiến học viên mất tự tin khi nói chuyện với người bản xứ.

Vấn đề không nằm ở việc học viên thiếu cố gắng, mà thường là ở cách tiếp cận giảng dạy. Nhiều giáo viên chưa giải thích rõ rằng [-ed] có tới 3 cách phát âm khác nhau (/ɪd/, /t/, /d/) tùy thuộc vào âm cuối của động từ nguyên mẫu. Trong khi đó, với một chút hướng dẫn đơn giản và phương pháp giảng dạy hiệu quả, việc phát âm đúng [-ed] không hề khó khăn.

Chính vì vậy, bài viết này sẽ cung cấp những cách tiếp cận thực tiễn và gần gũi để giáo viên có thể giúp học viên phát âm [-ed] đúng chuẩn, tự nhiên hơn. Những phương pháp này không chỉ mang tính học thuật mà còn phù hợp với bối cảnh giảng dạy ở Việt Nam, nơi học viên thường tiếp thu tốt qua sự minh họa trực quan, hoạt động thực hành, và những tình huống giao tiếp thực tế.

 

Cách 1: Phân loại cách phát âm [-ed] theo 3 nhóm chính

Phát âm đuôi [-ed] trong thì quá khứ thường được chia thành 3 nhóm chính, tùy thuộc vào âm cuối của động từ nguyên mẫu. Đây là nền tảng quan trọng mà học viên cần nắm rõ để phát âm chính xác và tự nhiên. Các nhóm này bao gồm: /ɪd/, /t/, và /d/.

1. /ɪd/: Đuôi [-ed] được phát âm là /ɪd/ khi động từ kết thúc bằng âm /t/ hoặc /d/. Đây là trường hợp dễ nhận biết nhất, vì [-ed] tạo ra một âm tiết mới.
   • Ví dụ:
     

     Động từ gốc	Phát âm đúng
     want	/ˈwɒn.tɪd/
     need	/ˈniː.dɪd/

2. /t/: Khi động từ kết thúc bằng một phụ âm vô thanh (voiceless consonant) như /p/, /k/, /f/, /s/, /ʃ/, hoặc /tʃ/, [-ed] được phát âm là /t/. Âm này không tạo thêm âm tiết mới.
   • Ví dụ:
     

     Động từ gốc	Phát âm đúng
     jump	/dʒʌmpt/
     look	/lʊkt/
     laugh	/læft/

3. /d/: Khi động từ kết thúc bằng một nguyên âm hoặc phụ âm hữu thanh (voiced consonant), [-ed] được phát âm là /d/. Âm này cũng không tạo thêm âm tiết mới.
   • Ví dụ:
     

     Động từ gốc	Phát âm đúng
     play	/pleɪd/
     clean	/kliːnd/
     call	/kɔːld/

Cách đơn giản nhất để học viên nắm rõ các quy tắc này là yêu cầu họ quan sát và phân loại âm cuối của động từ, sau đó luyện phát âm theo từng nhóm. Bạn có thể tạo bài tập nhỏ như: cho danh sách động từ và yêu cầu học viên tự xác định cách phát âm [-ed], sau đó kiểm tra lại bằng cách đọc to từng từ. Hoạt động này không chỉ giúp học viên ghi nhớ lý thuyết mà còn xây dựng phản xạ phát âm tự nhiên.

 

Cách 2: Sử dụng hình ảnh hoặc flashcards để minh họa

Sử dụng hình ảnh hoặc flashcards là một phương pháp hiệu quả và trực quan để dạy học viên cách phát âm đuôi [-ed] trong thì quá khứ. Cách tiếp cận này đặc biệt phù hợp với người học tại Việt Nam, nơi việc học qua hình ảnh và ví dụ cụ thể thường mang lại kết quả tốt hơn.

Giáo viên có thể chuẩn bị một bộ flashcards gồm các động từ ở dạng nguyên mẫu và dạng quá khứ. Mỗi flashcard nên bao gồm động từ gốc, dạng quá khứ, và cách phát âm của đuôi [-ed] được ghi rõ. Ví dụ:

Một cách sử dụng thú vị khác là chia flashcards thành 3 nhóm tương ứng với cách phát âm /ɪd/, /t/, và /d/. Sau đó, giáo viên tổ chức trò chơi phân loại: học viên sẽ xếp các flashcards vào đúng nhóm dựa trên cách phát âm của từ.

• Ví dụ:
  

  Nhóm phát âm /ɪd/	Nhóm phát âm /t/	Nhóm phát âm /d/
  wanted	jumped	cleaned
  needed	looked	played

Hoạt động này không chỉ giúp học viên ôn tập lý thuyết một cách sinh động mà còn tạo cơ hội thực hành trực tiếp. Việc kết hợp thị giác (hình ảnh), thính giác (nghe phát âm), và vận động (thực hành sắp xếp) sẽ giúp ghi nhớ lâu hơn.

Flashcards cũng có thể được sử dụng trong các hoạt động nhóm để tăng tính tương tác, ví dụ như yêu cầu học viên đọc lớn từ trên flashcard, xác định cách phát âm, và giải thích lý do. Với cách này, học viên không chỉ luyện phát âm mà còn hiểu sâu hơn về quy tắc phát âm [-ed].

 

Cách 3: Dạy phát âm qua bài hát hoặc trò chơi

Dạy phát âm đuôi [-ed] qua bài hát hoặc trò chơi là một phương pháp sáng tạo và hấp dẫn, giúp học viên tiếp thu nhanh hơn và ghi nhớ lâu hơn. Cách tiếp cận này không chỉ tạo không khí vui vẻ trong lớp học mà còn giúp học viên thực hành phát âm một cách tự nhiên, đặc biệt phù hợp với các lớp học tại Việt Nam.

Đối với bài hát, giáo viên có thể lựa chọn các bài hát có nhiều động từ ở thì quá khứ, ví dụ như những bài hát kể chuyện hoặc nói về các sự kiện đã xảy ra. Trước khi nghe, giáo viên cung cấp một danh sách các động từ trong bài hát và yêu cầu học viên dự đoán cách phát âm [-ed]. Trong khi nghe, học viên có nhiệm vụ đánh dấu cách phát âm đúng. Sau đó, cả lớp sẽ cùng luyện phát âm các từ này.

• Ví dụ danh sách từ:
  

  Động từ nguyên mẫu	Dạng quá khứ	Phát âm đuôi [-ed]
  walk	walked	/t/
  call	called	/d/
  need	needed	/ɪd/

Ngoài bài hát, trò chơi cũng là một cách hiệu quả để dạy phát âm [-ed]. Một trò chơi phổ biến là “Ed Sound Race”: Giáo viên chia lớp thành 3 đội, mỗi đội đại diện cho một cách phát âm /ɪd/, /t/, hoặc /d/. Giáo viên sẽ đọc to một từ quá khứ, và học viên phải nhanh chóng chạy về đúng nhóm của mình. Trò chơi này không chỉ giúp học viên ghi nhớ quy tắc phát âm mà còn tạo sự hào hứng và năng động trong lớp học.

Một trò chơi khác là “Matching Game”: Giáo viên chuẩn bị các thẻ từ với động từ nguyên mẫu ở một cột và dạng quá khứ ở một cột khác. Học viên phải ghép đúng động từ nguyên mẫu với dạng quá khứ và phát âm chính xác từ đó. Ví dụ:

Động từ nguyên mẫu	Dạng quá khứ	Phát âm [-ed]
play	played	/d/
work	worked	/t/
want	wanted	/ɪd/

Việc lồng ghép bài hát và trò chơi không chỉ giúp học viên luyện tập phát âm mà còn tạo thêm động lực học tập. Những hoạt động này cho phép học viên thực hành trong bối cảnh thực tế, giúp việc học trở nên thú vị và hiệu quả hơn.