Tìm hiểu cách viết giáo án đúng chuẩn, dễ áp dụng và khoa học. Gợi ý quy trình chi tiết, ví dụ minh họa và tài nguyên hữu ích dành cho giáo viên mới.

1. Giới thiệu về cách viết giáo án

Cách viết giáo án là kỹ năng nền tảng giúp giáo viên xây dựng những giờ học hiệu quả, mạch lạc và hấp dẫn. Giáo án được coi là bản thiết kế chi tiết của một tiết học, giúp giáo viên xác định rõ mục tiêu cần đạt, lựa chọn phương pháp dạy phù hợp, sắp xếp các hoạt động học tập theo trình tự logic và chủ động xử lý những tình huống phát sinh trong lớp.

Một giáo án được chuẩn bị kỹ lưỡng không chỉ giúp người dạy tự tin hơn khi đứng lớp mà còn tạo môi trường học tập tích cực, giúp học sinh tiếp thu kiến thức dễ dàng và hiệu quả hơn. Trong thời đại đổi mới giáo dục, cách viết giáo án ngày càng đòi hỏi sự linh hoạt, sáng tạo và phù hợp với năng lực và nhu cầu học tập của học sinh. Bài viết này sẽ hướng dẫn chi tiết cách viết giáo án, kèm theo ví dụ minh họa và các tiêu chuẩn áp dụng theo chương trình GDPT 2018.

2. Vì sao giáo viên cần biết cách viết giáo án

Giáo án là một công cụ quan trọng không thể thiếu đối với mỗi giáo viên. Nó chính là bản thiết kế chi tiết cho một tiết học, giúp giáo viên định hình được toàn bộ quá trình giảng dạy từ lúc bắt đầu đến khi kết thúc. Khi biết cách viết giáo án, giáo viên sẽ xác định được rõ ràng mục tiêu bài học, bao gồm những kiến thức, kỹ năng và phẩm chất mà học sinh cần đạt được. Việc này không chỉ giúp người dạy kiểm soát được tiến trình bài học mà còn giúp học sinh tiếp nhận kiến thức một cách có hệ thống.

Ngoài ra, giáo án còn giúp giáo viên lựa chọn phương pháp giảng dạy phù hợp với đối tượng học sinh, sắp xếp các hoạt động học tập theo trình tự hợp lý, đảm bảo tiết học diễn ra mạch lạc, không bị gián đoạn và không vượt quá thời lượng. Khi có giáo án chuẩn, giáo viên dễ dàng chủ động xử lý các tình huống phát sinh trong lớp, từ việc điều chỉnh tốc độ bài học cho đến việc hỗ trợ những học sinh gặp khó khăn.

Bên cạnh đó, việc nắm vững cách viết giáo án còn giúp tiết kiệm thời gian chuẩn bị, giảm áp lực khi đứng lớp và tăng sự tự tin trong việc quản lý lớp học. Giáo viên có thể dự đoán được các bước cần thực hiện, các câu hỏi cần đặt ra, các hoạt động cần tổ chức và cách đánh giá hiệu quả học tập của học sinh. Khi giáo án được chuẩn bị kỹ càng, học sinh cũng sẽ cảm thấy hứng thú hơn, chủ động tham gia vào các hoạt động học tập, từ đó tăng hiệu quả tiếp thu kiến thức.

Cuối cùng, giáo án là cơ sở để giáo viên cải thiện chất lượng giảng dạy và nâng cao năng lực sư phạm. Mỗi tiết học được thiết kế bài bản sẽ giúp giáo viên đánh giá lại phương pháp, điều chỉnh nội dung và rút kinh nghiệm cho những tiết học tiếp theo. Vì vậy, việc biết cách viết giáo án không chỉ là yêu cầu bắt buộc mà còn là yếu tố quyết định đến sự thành công của mỗi giờ học và sự tiến bộ của học sinh.

3. Nguyên tắc vàng trong cách viết giáo án

Nguyên tắc vàng trong cách viết giáo án chính là những quy tắc cơ bản giúp mỗi tiết học trở nên khoa học, hiệu quả và dễ dàng triển khai. Trước hết, mục tiêu bài học phải rõ ràng, cụ thể và có thể đo lường được. Một giáo án chỉ thực sự hữu ích khi người dạy biết chính xác học sinh cần đạt được những kiến thức, kỹ năng và năng lực gì sau mỗi tiết học. Việc viết mục tiêu theo định dạng SMART giúp giáo viên định hướng nội dung bài học một cách logic, đồng thời dễ dàng đánh giá kết quả học tập của học sinh.

Một nguyên tắc quan trọng khác là lấy học sinh làm trung tâm. Giáo án cần tạo cơ hội cho học sinh tham gia, trải nghiệm và vận dụng kiến thức. Thay vì giáo viên đứng lớp giảng bài một chiều, các hoạt động học tập nên được thiết kế để học sinh được thực hành, trao đổi, thảo luận và tự khám phá kiến thức. Khi học sinh chủ động tham gia, khả năng tiếp thu và ghi nhớ kiến thức sẽ cao hơn, đồng thời tạo hứng thú và sự tự tin cho các em trong quá trình học tập.

Các hoạt động trong giáo án cần được sắp xếp logic, liên kết chặt chẽ và phù hợp với trình độ, khả năng của học sinh. Một giáo án tốt không chỉ trình bày kiến thức mà còn cân nhắc đến thời lượng, thứ tự và nhịp độ của các hoạt động để tiết học diễn ra mạch lạc, không bị gấp gáp hay kéo dài quá mức.

Giáo viên cũng nên tích hợp linh hoạt nhiều phương pháp dạy học khác nhau, từ những phương pháp truyền thống đến các phương pháp hiện đại. Việc kết hợp các phương pháp như PPP, PBL, học theo dự án, thảo luận nhóm, hoạt động trải nghiệm hay đóng vai sẽ giúp tiết học đa dạng, sinh động và đáp ứng nhu cầu học tập khác nhau của học sinh.

Bên cạnh đó, giáo án cần dự phòng các tình huống bất ngờ có thể xảy ra trong lớp học. Giáo viên nên chuẩn bị phương án thay thế cho từng hoạt động, từ câu hỏi mở rộng, bài tập bổ sung đến các phương tiện hỗ trợ giảng dạy, nhằm đảm bảo tiết học luôn diễn ra suôn sẻ và hiệu quả. Cuối cùng, giáo án nên lồng ghép giáo dục phẩm chất và năng lực của học sinh, giúp các em phát triển toàn diện, không chỉ nắm vững kiến thức mà còn hình thành kỹ năng sống, thái độ tích cực và khả năng làm việc nhóm.

Tuân thủ những nguyên tắc vàng này sẽ giúp giáo viên viết được giáo án chuẩn, dễ áp dụng trong thực tế và mang đến những giờ học hiệu quả, hấp dẫn và đầy hứng thú cho học sinh.

4. Quy trình 10 bước chi tiết trong cách viết giáo án

Quy trình viết giáo án chuẩn là bước quan trọng giúp giáo viên tổ chức tiết học một cách khoa học, logic và hiệu quả. Bước đầu tiên là xác định mục tiêu bài học. Mục tiêu cần được xác định cụ thể, bao gồm kiến thức, kỹ năng, phẩm chất và năng lực mà học sinh cần đạt được sau tiết học. Khi mục tiêu rõ ràng, giáo viên có thể định hướng toàn bộ nội dung, lựa chọn phương pháp giảng dạy và sắp xếp các hoạt động phù hợp.

Bước thứ hai là lựa chọn phương pháp dạy học. Giáo viên cần xác định phương pháp chính để truyền tải kiến thức, từ các phương pháp truyền thống đến các phương pháp hiện đại, chẳng hạn như PPP, PBL, học theo dự án, thảo luận nhóm, trải nghiệm thực hành hoặc đóng vai. Việc chọn phương pháp phù hợp giúp tiết học trở nên sinh động và dễ dàng thu hút sự chú ý của học sinh.

Bước thứ ba là chuẩn bị học liệu. Giáo viên cần chuẩn bị đầy đủ các công cụ hỗ trợ như tranh ảnh, video, phiếu học tập hoặc các thiết bị khác nhằm giúp học sinh tiếp nhận kiến thức một cách trực quan và hiệu quả. Học liệu cần được lựa chọn phù hợp với nội dung bài học và khả năng tiếp thu của học sinh.

Bước thứ tư là thiết kế hoạt động mở đầu. Hoạt động này cần hấp dẫn và gợi mở, tạo sự tò mò, hứng thú và tập trung cho học sinh ngay từ những phút đầu tiên. Giáo viên có thể sử dụng câu hỏi gợi mở, tình huống thực tế hoặc trò chơi nhỏ để kích thích sự tham gia của học sinh.

Bước thứ năm là xây dựng hoạt động hình thành kiến thức. Hoạt động này nên được chia thành các phần nhỏ, trong đó giáo viên hướng dẫn học sinh tiếp nhận kiến thức mới một cách có hệ thống, đồng thời kết hợp các câu hỏi gợi mở để học sinh chủ động suy nghĩ, trao đổi và khám phá nội dung bài học.

Bước thứ sáu là thiết kế hoạt động luyện tập. Sau khi học sinh tiếp nhận kiến thức mới, giáo viên cần hướng dẫn các em thực hành ngay lập tức thông qua bài tập hoặc tình huống cụ thể. Hoạt động luyện tập giúp củng cố và khắc sâu kiến thức, đồng thời tạo điều kiện để học sinh phát hiện và khắc phục những lỗi hiểu nhầm.

Bước thứ bảy là hướng dẫn học sinh vận dụng kiến thức vào thực tế. Giáo viên nên thiết kế các bài tập hoặc tình huống thực hành, khuyến khích học sinh áp dụng kiến thức đã học vào các vấn đề thực tiễn, từ đó phát triển khả năng tư duy, sáng tạo và giải quyết vấn đề.

Bước thứ tám là tổ chức hoạt động mở rộng. Hoạt động này không bắt buộc nhưng rất cần thiết đối với học sinh khá giỏi. Giáo viên có thể đưa ra các tình huống nâng cao, câu hỏi mở hoặc dự án nhỏ để học sinh khám phá thêm kiến thức, phát triển kỹ năng và hứng thú học tập.

Bước thứ chín là thực hiện đánh giá thường xuyên. Giáo viên có thể kết hợp tự đánh giá, bạn đánh giá và đánh giá của giáo viên để theo dõi mức độ tiếp thu của học sinh. Việc đánh giá liên tục giúp giáo viên điều chỉnh phương pháp giảng dạy kịp thời và học sinh nắm rõ tiến trình học tập của mình.

Bước thứ mười là rút kinh nghiệm sau mỗi tiết dạy. Giáo viên cần tổng kết, đánh giá hiệu quả của từng hoạt động, nhận xét những điểm mạnh và điểm cần cải thiện. Việc rút kinh nghiệm giúp giáo viên hoàn thiện giáo án cho các lần dạy tiếp theo, nâng cao chất lượng giảng dạy và đảm bảo mỗi tiết học đều đạt hiệu quả cao nhất.

Tuân thủ quy trình 10 bước này sẽ giúp giáo viên viết được giáo án chuẩn, tiết học diễn ra mạch lạc, logic và hấp dẫn, đồng thời tạo điều kiện tốt nhất để học sinh tiếp thu kiến thức, phát triển kỹ năng và năng lực toàn diện.

5. Cách viết giáo án theo chương trình GDPT 2018

Cách viết giáo án theo chương trình giáo dục phổ thông 2018 yêu cầu giáo viên xây dựng các tiết học theo hướng phát triển năng lực và phẩm chất của học sinh. Khác với phương pháp truyền thống, giáo án theo chương trình mới không chỉ tập trung vào việc truyền đạt kiến thức mà còn chú trọng đến việc học sinh chủ động tham gia vào quá trình học tập, thực hành, trải nghiệm và vận dụng kiến thức vào các tình huống thực tế.

Đầu tiên, giáo viên cần xác định mục tiêu bài học rõ ràng theo năng lực học sinh. Mục tiêu không chỉ bao gồm kiến thức mà còn phải hướng đến phát triển kỹ năng tư duy, giải quyết vấn đề, giao tiếp và làm việc nhóm. Điều này giúp học sinh hình thành những năng lực cần thiết để học tập hiệu quả và phát triển toàn diện.

Tiếp theo, giáo viên cần lựa chọn phương pháp giảng dạy linh hoạt. Chương trình GDPT 2018 khuyến khích sử dụng các phương pháp hiện đại như dạy học theo dự án, học tập trải nghiệm, thảo luận nhóm, đóng vai và các hoạt động khám phá. Những phương pháp này giúp học sinh chủ động tìm hiểu kiến thức, tự giải quyết vấn đề và phát triển tư duy phản biện.

Học liệu và công cụ hỗ trợ cũng đóng vai trò quan trọng trong cách viết giáo án theo chương trình mới. Giáo viên nên chuẩn bị các hình ảnh minh họa, video, phiếu học tập và các thiết bị hỗ trợ khác để tạo điều kiện cho học sinh tiếp nhận kiến thức một cách trực quan và sinh động. Việc lựa chọn học liệu cần phù hợp với nội dung bài học và khả năng tiếp thu của học sinh để tiết học đạt hiệu quả cao.

Hoạt động học tập trong giáo án cần được sắp xếp theo trình tự logic, bắt đầu từ hoạt động mở đầu tạo hứng thú, tiếp theo là hình thành kiến thức, luyện tập, vận dụng và kết thúc bằng hoạt động mở rộng. Giáo viên cần thiết kế các hoạt động sao cho học sinh có thể tham gia tích cực, trao đổi, thảo luận và tự khám phá kiến thức.

Đánh giá cũng là một yếu tố quan trọng trong giáo án theo chương trình GDPT 2018. Giáo viên nên xây dựng các tiêu chí đánh giá rõ ràng, kết hợp giữa tự đánh giá của học sinh, đánh giá từ bạn học và đánh giá của giáo viên. Việc đánh giá không chỉ tập trung vào kết quả học tập mà còn chú trọng đến quá trình tham gia, tư duy và kỹ năng vận dụng kiến thức của học sinh.

Cuối cùng, giáo viên cần lồng ghép giáo dục phẩm chất và kỹ năng sống vào từng hoạt động học tập. Giáo án nên giúp học sinh phát triển khả năng tự chủ, trách nhiệm, tinh thần hợp tác và thái độ tích cực trong học tập. Việc kết hợp những yếu tố này sẽ giúp tiết học trở nên sinh động, học sinh hứng thú tham gia và phát triển toàn diện cả về kiến thức, kỹ năng và phẩm chất.

Cách viết giáo án theo chương trình GDPT 2018 không chỉ giúp giáo viên tổ chức tiết học một cách khoa học mà còn đảm bảo học sinh được phát triển năng lực một cách toàn diện, hình thành thói quen học tập tích cực và chuẩn bị tốt cho các tình huống thực tiễn trong cuộc sống.

6. Mẫu giáo án minh họa

Mẫu giáo án minh họa là công cụ quan trọng giúp giáo viên hình dung cách triển khai tiết học một cách cụ thể, logic và hiệu quả. Một giáo án minh họa đầy đủ thường bao gồm các thông tin cơ bản như tên bài học, lớp học, môn học, thời lượng tiết học, mục tiêu bài học, phương pháp giảng dạy, các hoạt động học tập và hình thức đánh giá.

Đầu tiên, phần mở đầu của giáo án thường bao gồm các thông tin giới thiệu bài học và mục tiêu cụ thể. Mục tiêu bài học cần xác định kiến thức, kỹ năng và năng lực mà học sinh cần đạt được sau tiết học. Việc này giúp giáo viên và học sinh đều có định hướng rõ ràng ngay từ đầu.

Tiếp theo, giáo án minh họa sẽ trình bày các phương pháp dạy học và học liệu được sử dụng trong tiết học. Giáo viên nên ghi rõ cách thức triển khai từng hoạt động, từ việc hướng dẫn học sinh tiếp nhận kiến thức mới đến các hoạt động luyện tập và vận dụng. Học liệu có thể bao gồm tranh ảnh, video, phiếu học tập hoặc các công cụ hỗ trợ khác nhằm giúp học sinh tiếp nhận kiến thức một cách trực quan và sinh động.

Phần hoạt động học tập trong giáo án minh họa thường được chia thành các bước rõ ràng. Hoạt động mở đầu tạo hứng thú và thu hút sự chú ý của học sinh, hoạt động hình thành kiến thức hướng dẫn học sinh tiếp nhận thông tin một cách có hệ thống, hoạt động luyện tập giúp củng cố kiến thức, và hoạt động vận dụng khuyến khích học sinh áp dụng kiến thức vào thực tế. Ngoài ra, giáo án còn có thể thêm hoạt động mở rộng cho học sinh khá giỏi hoặc những học sinh muốn khám phá thêm kiến thức.

Phần đánh giá trong giáo án minh họa thường bao gồm các tiêu chí đánh giá kết quả học tập và cách thức đánh giá. Giáo viên có thể kết hợp đánh giá quá trình và đánh giá kết quả để nắm bắt chính xác mức độ tiếp thu của học sinh. Đồng thời, giáo viên cũng có thể hướng dẫn học sinh tự đánh giá và đánh giá bạn bè để phát triển khả năng phản biện và tự nhận thức.

Cuối cùng, giáo án minh họa còn có phần ghi chú hoặc rút kinh nghiệm, nơi giáo viên ghi lại những điều cần cải thiện cho các tiết học tiếp theo. Đây là bước quan trọng giúp giáo viên hoàn thiện kỹ năng giảng dạy, nâng cao chất lượng giờ học và đảm bảo mỗi tiết học đều đạt hiệu quả cao.

Sử dụng mẫu giáo án minh họa giúp giáo viên dễ dàng triển khai bài học, tiết kiệm thời gian chuẩn bị và nâng cao hiệu quả giảng dạy. Đồng thời, học sinh cũng cảm thấy hứng thú hơn khi tham gia các hoạt động học tập có sự chuẩn bị kỹ lưỡng và rõ ràng.

Kết luận

Cách viết giáo án là kỹ năng quan trọng giúp giáo viên tổ chức tiết học hiệu quả, mạch lạc và hấp dẫn. Giáo án chuẩn giúp xác định mục tiêu rõ ràng, lựa chọn phương pháp phù hợp, sắp xếp hoạt động học tập logic và đánh giá kết quả học sinh chính xác. Khi áp dụng chương trình GDPT 2018, giáo án còn giúp phát triển năng lực, kỹ năng và phẩm chất cho học sinh.

Việc chuẩn bị giáo án kỹ lưỡng giúp giáo viên tự tin, tiết kiệm thời gian và nâng cao chất lượng giảng dạy. Một giáo án tốt không chỉ hỗ trợ học sinh tiếp thu kiến thức mà còn tạo hứng thú học tập, phát triển tư duy và khả năng vận dụng kiến thức vào thực tế. Đầu tư vào kỹ năng viết giáo án là đầu tư cho thành công của mỗi tiết học và sự tiến bộ của học sinh.

👉 Nếu bạn đang mong muốn nâng cao kỹ năng giảng dạy, đồng thời sở hữu chứng chỉ TESOL Quốc tế uy tín, hãy để ETP TESOL đồng hành. Chúng tôi không chỉ mang đến chương trình học chất lượng, mà còn là một cộng đồng giáo viên đầy nhiệt huyết – nơi bạn được học hỏi, kết nối và phát triển bền vững.

Hãy để ETP TESOL đồng hành cùng bạn trên hành trình chinh phục khoá học TESOL Quốc tế tại Việt Namvà khởi đầu sự nghiệp giảng dạy tiếng Anh chuyên nghiệp. Hãy liên hệ ngay hôm nay để được tư vấn chi tiết về chương trình học TESOL Quốc tế tại Việt Nam, lịch khai giảng và những ưu đãi đặc biệt đang áp dụng.

Bạn có thể tìm đọc thêm về ETP TESOL tại: ETP TESOL VỮNG BƯỚC SỰ NGHIỆP GIÁO VIÊN TIẾNG ANH

Tìm hiểu thêm

• Nhận ngay Ebook ETP TESOL TẶNG bạn
• 7 Ứng dụng Trí tuệ nhân tạo AI trong giáo dục
• [Thầy cô hỏi, ETP TESOL trả lời #4] Phương pháp hiệu quả để thúc đẩy động lực học tập cho học viên đi làm bận rộn?
• [Thầy cô hỏi, ETP TESOL trả lời #3] Làm thế nào để giáo viên có thể giúp học sinh tiếp thu kiến thức một cách nhanh chóng và nhớ lâu hơn?
• Chuyên mục “Thầy cô hỏi, ETP TESOL trả lời”