Cách dạy học sinh lười học tiếng Anh hiệu quả cần sự kết hợp giữa tâm lý học, phương pháp sư phạm và chiến lược giữ động lực. Bài viết phân tích chuyên sâu 10 giải pháp giúp giáo viên biến học sinh thụ động trở nên yêu thích và chủ động học tiếng Anh hơn.

1. Cách dạy học sinh lười học tiếng Anh – Mở đầu và góc nhìn thực tế

“Cách dạy học sinh lười học tiếng Anh” luôn là một trong những chủ đề khiến giáo viên dù là người mới hay giàu kinh nghiệm phải suy nghĩ rất nhiều. Bởi “lười học” không đơn thuần là biểu hiện bề ngoài; đó là kết quả của rất nhiều yếu tố tâm lý, môi trường và trải nghiệm học tập tích lũy theo thời gian. Khi học sinh không chịu học, không tập trung, không hoàn thành bài hoặc tỏ ra chán nản với tiếng Anh, phần lớn giáo viên đều cảm thấy áp lực: Mình nên làm gì để thay đổi điều này? Mình dạy chưa đúng chỗ nào?

Một thực tế quan trọng là: không có học sinh lười học, chỉ có học sinh chưa tìm được lý do để học. Nghĩa là nhiệm vụ của giáo viên không chỉ là truyền đạt kiến thức, mà còn phải “mở khóa” động lực bên trong của người học. Đây là kỹ năng mang tính sư phạm cao, liên quan trực tiếp đến khả năng quan sát, phân tích tâm lý, điều chỉnh phương pháp và tạo môi trường học tích cực.

Nhiều học sinh lười học tiếng Anh không phải vì khả năng yếu. Đôi khi, các em chỉ:

• không hiểu bài nhưng ngại hỏi

• sợ sai nên không dám nói

• cảm thấy quá tải với ngữ pháp

• không thấy tiếng Anh có ý nghĩa trong cuộc sống

• từng trải nghiệm học tập tiêu cực (bị chê, bị so sánh, bị điểm thấp)

• không hợp với cách dạy của giáo viên cũ

Nếu giáo viên chỉ nhìn vào biểu hiện bên ngoài như:
“không chịu làm bài”, “không chú ý”, “không tương tác”,
thì sẽ rất khó để tìm ra giải pháp phù hợp.

Bắt đầu dạy những học sinh này cần sự bình tĩnh, kiên nhẫn và chiến lược đúng. Bạn cần hiểu rằng: dạy tiếng Anh chưa bao giờ chỉ là dạy tiếng Anh. Đó là quá trình xây dựng niềm tin, tạo kết nối, giúp học sinh cảm thấy an toàn và được tôn trọng trong lớp học.

Khi bạn hiểu rõ điều này, bạn sẽ nhận ra rằng phương pháp đúng có thể biến một học sinh lười học thành học sinh chăm học chỉ sau vài tuần. Ngược lại, phương pháp chưa phù hợp sẽ khiến bạn càng dạy càng mệt, còn học sinh càng ngày càng sợ tiếng Anh.

Trong bài viết này, chúng ta sẽ đi sâu vào:

• lý do thật sự khiến học sinh lười học tiếng Anh

• dấu hiệu nhận biết từng nhóm đối tượng

• 10 cách dạy học sinh lười học tiếng Anh có thể áp dụng ngay trong lớp

• cách tạo môi trường học giúp học sinh tự động “muốn học”

• góc nhìn sư phạm dành cho giáo viên muốn phát triển lâu dài

Bài viết không chỉ dành cho giáo viên trên lớp, mà còn hữu ích với gia sư, giáo viên tự do, trợ giảng, hoặc những ai đang muốn cải thiện kỹ năng giảng dạy của mình.

2. Vì sao học sinh lười học tiếng Anh? Phân tích từ gốc rễ vấn đề

Khi bàn về cách dạy học sinh lười học tiếng Anh, trước tiên chúng ta cần hiểu rõ nguyên nhân gốc rễ khiến học sinh thụ động, chán nản hoặc thiếu động lực học tập. Nếu chỉ nhìn vào biểu hiện bên ngoài, nhiều giáo viên dễ rơi vào tình trạng “chữa triệu chứng” mà không giải quyết được vấn đề thật sự. Việc phân tích nguyên nhân sẽ giúp giáo viên xác định phương pháp phù hợp, tăng hiệu quả giảng dạy và cải thiện kết quả học tập.

2.1. Thiếu động lực và mục tiêu rõ ràng

Một trong những lý do phổ biến khiến học sinh lười học là thiếu động lực. Nhiều em không thấy tiếng Anh có giá trị thực tiễn trong cuộc sống hàng ngày, hoặc không liên kết được việc học với mục tiêu nghề nghiệp, học tập hay phát triển bản thân. Khi động lực thiếu, việc đứng lớp, làm bài tập hay tham gia các hoạt động tương tác sẽ trở thành gánh nặng, dẫn đến tâm lý trì hoãn và bỏ qua các cơ hội học tập.

Ví dụ, một học sinh học tiếng Anh chỉ vì điểm số mà không thấy liên quan đến công việc hay sở thích, sẽ dễ chán nản khi gặp bài tập khó, khi phải giao tiếp hoặc khi phải học từ mới phức tạp. Ngược lại, học sinh có mục tiêu rõ ràng – như luyện thi IELTS, cải thiện khả năng giao tiếp hay phục vụ nghề nghiệp tương lai – thường chủ động hơn, tích cực tham gia lớp học và tìm cách vượt qua khó khăn.

2.2. Sợ sai và áp lực tâm lý

Nhiều học sinh lười học tiếng Anh không phải vì lười biếng thực sự mà vì sợ sai. Trong quá trình học, đặc biệt với kỹ năng nói và viết, các em thường sợ bị giáo viên phê bình, bị bạn bè chê cười hoặc lo lắng rằng kiến thức của mình không đủ. Áp lực này khiến học sinh né tránh việc học, không tham gia lớp, không làm bài tập và không phát triển kỹ năng giao tiếp.

Điều này đặc biệt phổ biến trong các lớp có sĩ số lớn, nơi giáo viên khó theo sát từng học sinh. Một môi trường căng thẳng, thiếu sự hỗ trợ sẽ khiến học sinh mất tự tin, dẫn đến thói quen lười học lâu dài.

2.3. Phương pháp giảng dạy chưa phù hợp

Một nguyên nhân khác khiến học sinh lười học là phương pháp giảng dạy không phù hợp với phong cách học của các em. Có những học sinh cần học qua hình ảnh, âm thanh, trò chơi hoặc tương tác, trong khi giáo viên chỉ áp dụng cách giảng truyền thống, đọc – viết – ghi chép. Khi phương pháp không khớp, học sinh khó tiếp thu, nhanh chán và mất hứng thú.

Ví dụ: các bài học quá lý thuyết, giáo trình nặng ngữ pháp mà thiếu hoạt động thực hành, trò chơi, bài tập tương tác sẽ làm học sinh cảm thấy tiếng Anh khô khan và nhàm chán. Ngược lại, khi phương pháp đa dạng, sinh động và phù hợp, học sinh thường chủ động hơn, tích cực hơn và ít có dấu hiệu lười biếng.

2.4. Môi trường học tập và tác động từ gia đình

Môi trường xung quanh cũng ảnh hưởng lớn đến thái độ học tập. Một học sinh học trong môi trường ít tiếng Anh, ít được động viên hoặc không có người hướng dẫn thường dễ lười biếng. Gia đình thiếu quan tâm, áp lực quá mức hoặc so sánh quá nhiều cũng là những yếu tố tâm lý khiến học sinh cảm thấy mệt mỏi và từ bỏ việc học.

Ngoài ra, bạn bè và lớp học cũng đóng vai trò quan trọng. Nếu nhóm bạn thờ ơ, không tham gia học, học sinh sẽ dễ bị ảnh hưởng và dần trở nên lười học theo đám đông.

2.5. Thiếu kỹ năng tự học và quản lý thời gian

Một nguyên nhân khác thường bị bỏ qua là thiếu kỹ năng tự học và quản lý thời gian. Học sinh lười học tiếng Anh không có thói quen tự lập kế hoạch, tự luyện tập hay tổ chức công việc cá nhân. Khi giáo viên yêu cầu làm bài tập, ôn tập hoặc chuẩn bị trước buổi học, các em thường bỏ qua hoặc làm không đầy đủ. Điều này dẫn đến sự trì trệ và chán nản, tạo vòng luẩn quẩn “lười học – mất kiến thức – càng chán học”.

Khi hiểu rõ các nguyên nhân này, giáo viên sẽ không còn đánh đồng “lười học” với “thiếu khả năng”, mà sẽ nhìn học sinh dưới góc độ tâm lý và phương pháp học tập. Đây là bước nền tảng để xây dựng chiến lược giảng dạy hiệu quả, giúp học sinh chuyển từ trạng thái thụ động sang chủ động, tăng hứng thú và cải thiện kết quả học tập lâu dài.

3. 10 cách dạy học sinh lười học tiếng Anh giáo viên có thể áp dụng ngay

Khi đã hiểu rõ lý do khiến học sinh thụ động, bước tiếp theo trong cách dạy học sinh lười học tiếng Anh là áp dụng các chiến lược cụ thể, giúp các em tìm lại động lực và hứng thú học tập. Dưới đây là 10 cách hiệu quả mà giáo viên có thể áp dụng ngay:

3.1. Xây dựng mục tiêu học tập rõ ràng

Mỗi buổi học cần bắt đầu với mục tiêu cụ thể, dễ hiểu và có thể đo lường. Học sinh sẽ có cảm giác thành công nếu họ biết rõ mình cần đạt gì. Ví dụ: thay vì yêu cầu “Học thì hiện tại đơn”, hãy nói: “Cuối buổi học, các em có thể mô tả thói quen hàng ngày bằng thì hiện tại đơn với ít nhất 80% chính xác”. Cách này giúp học sinh thấy việc học có ý nghĩa và cảm thấy được đánh giá đúng.

3.2. Tạo môi trường học tích cực và an toàn

Học sinh lười học thường sợ sai hoặc xấu hổ. Giáo viên nên tạo môi trường không phán xét, khuyến khích học sinh tham gia bằng mọi hình thức: nói, viết, trả lời nhanh, thậm chí là thử nghiệm sai để học từ lỗi lầm. Việc khen ngợi nỗ lực thay vì chỉ kết quả sẽ tăng động lực và giúp học sinh tự tin hơn.

3.3. Cá nhân hóa phương pháp giảng dạy

Mỗi học sinh có phong cách học khác nhau:

• Visual learners: cần hình ảnh, sơ đồ, video

• Auditory learners: cần nghe, hát, nghe ghi âm

• Kinesthetic learners: cần vận động, trò chơi, tương tác

Áp dụng đa dạng phương pháp giúp các em ít cảm thấy nhàm chán và dễ dàng tiếp thu kiến thức.

3.4. Sử dụng trò chơi và hoạt động tương tác

Trò chơi là cách tuyệt vời để biến lười học thành học mà chơi. Ví dụ:

• Word Bingo để luyện từ vựng

• Role-play để luyện giao tiếp

• Kahoot hoặc Quizizz cho kiểm tra nhanh
  Các hoạt động này vừa tăng sự tương tác, vừa giúp học sinh ghi nhớ kiến thức tốt hơn.

3.5. Liên kết bài học với sở thích và trải nghiệm thực tế

Học sinh sẽ hứng thú hơn khi bài học gần gũi với sở thích, trải nghiệm cá nhân hoặc tình huống đời sống thực tế. Ví dụ: học về “Food” có thể kết hợp trò chơi nấu ăn giả lập hoặc giới thiệu món ăn yêu thích, học từ vựng về nghề nghiệp qua video về các ngành nghề phổ biến. Điều này giúp các em thấy tiếng Anh có ích và muốn tham gia.

3.6. Phân nhỏ bài học và giao nhiệm vụ ngắn gọn

Học sinh lười học thường dễ mất tập trung. Giáo viên nên chia bài học thành các phần nhỏ, mỗi phần có nhiệm vụ rõ ràng, dễ thực hiện. Ví dụ: học 5 từ vựng, luyện 1 mẫu câu, thực hành 1 tình huống nhỏ, sau đó kết hợp cả buổi. Phương pháp này tạo cảm giác hoàn thành và khích lệ học sinh tiếp tục.

3.7. Khuyến khích tự học và ghi nhận nỗ lực

Tự học là kỹ năng quan trọng. Giáo viên nên hướng dẫn học sinh cách tự học thông minh: làm flashcards, ghi chú, luyện nghe, đọc thêm tài liệu phụ. Đồng thời, hãy ghi nhận nỗ lực, khen ngợi những tiến bộ nhỏ để học sinh cảm thấy được động viên và muốn tiếp tục cố gắng.

3.8. Ứng dụng công nghệ hỗ trợ học tập

Công nghệ giúp học sinh hứng thú và chủ động hơn. Các công cụ như:

• Quizizz, Kahoot, Socrative cho trò chơi và kiểm tra

• YouTube, TED-Ed, BBC Learning English cho video minh họa

• Padlet, Google Docs cho thảo luận nhóm trực tuyến

Ứng dụng công nghệ tạo môi trường học sinh có thể tự tương tác, từ đó giảm cảm giác nhàm chán.

3.9. Theo dõi tiến bộ và phản hồi thường xuyên

Học sinh lười học cần thấy kết quả cụ thể. Giáo viên nên theo dõi tiến độ, đưa phản hồi tích cực, điều chỉnh bài học theo khả năng và nhu cầu học sinh. Khi các em thấy mình tiến bộ, động lực học tập sẽ tăng lên rõ rệt.

3.10. Kết hợp học tập nhóm và hỗ trợ bạn bè

Học tập nhóm giúp học sinh tương tác, học hỏi lẫn nhau và cảm thấy có trách nhiệm với nhóm. Ví dụ: các hoạt động thảo luận, làm dự án nhỏ theo nhóm, hoặc thực hành nói cùng bạn học sẽ giúp học sinh lười học trở nên tích cực hơn nhờ tương tác xã hội và áp lực tích cực từ bạn bè.

Khi áp dụng đồng bộ cả 10 cách trên, giáo viên sẽ thấy sự thay đổi rõ rệt: học sinh thụ động sẽ dần trở nên chủ động, hứng thú hơn, và lớp học trở nên sinh động, hiệu quả. Những chiến lược này không chỉ giải quyết tình trạng “lười học” tạm thời, mà còn giúp học sinh hình thành thói quen học tiếng Anh lâu dài, bền vững.

4. Xây dựng môi trường học tập tạo động lực dài hạn

Một yếu tố quyết định thành công trong cách dạy học sinh lười học tiếng Anh không chỉ nằm ở phương pháp hay trò chơi hấp dẫn, mà còn phụ thuộc lớn vào môi trường học tập mà giáo viên tạo ra. Môi trường học tích cực, linh hoạt và khích lệ sự tham gia sẽ giúp học sinh hình thành động lực bên trong, từ đó chủ động học tập và duy trì thói quen lâu dài.

4.1. Tạo không gian học tập an toàn và thân thiện

Học sinh lười học thường xuất phát từ việc sợ sai hoặc bị đánh giá tiêu cực. Giáo viên cần xây dựng môi trường mà học sinh cảm thấy an toàn khi thử nghiệm, mắc lỗi và đặt câu hỏi. Điều này không chỉ tạo sự tự tin mà còn thúc đẩy học sinh tham gia các hoạt động lớp học một cách tích cực.

Ví dụ: khi học sinh trả lời sai, thay vì phê bình, giáo viên có thể nhấn mạnh những điểm đúng trong câu trả lời và hướng dẫn chỉnh sửa. Hoạt động này giúp học sinh hiểu rằng lỗi là cơ hội học tập, không phải là điều để xấu hổ.

4.2. Khuyến khích sự tương tác giữa học sinh

Học sinh học tập hiệu quả hơn khi có tương tác xã hội tích cực. Hoạt động nhóm, thảo luận cặp đôi hoặc trò chơi đồng đội sẽ giúp học sinh học hỏi lẫn nhau và cảm thấy có trách nhiệm với nhóm. Khi học sinh thấy bạn bè chủ động, các em sẽ ít cảm thấy nhàm chán và bị động.

Ví dụ: trong một buổi học từ vựng, giáo viên có thể chia lớp thành nhóm, mỗi nhóm tạo câu chuyện sử dụng từ mới. Những nhóm có câu chuyện sáng tạo sẽ được khen ngợi, tạo động lực cho các nhóm khác cố gắng hơn. Đây là cách tận dụng ảnh hưởng của bạn bè để thúc đẩy học sinh lười học.

4.3. Sử dụng phản hồi tích cực thường xuyên

Phản hồi tích cực là một trong những công cụ quan trọng giúp xây dựng động lực học tập dài hạn. Khi học sinh thấy nỗ lực của mình được ghi nhận, các em sẽ muốn tiếp tục cố gắng. Phản hồi không chỉ tập trung vào kết quả mà còn vào quá trình: nỗ lực, sự tiến bộ và sáng tạo.

Ví dụ: thay vì chỉ nhận xét “Bài làm chưa đúng”, giáo viên có thể nói: “Câu thứ ba chưa hoàn toàn chính xác, nhưng cách em dùng từ rất sáng tạo. Hãy thử điều chỉnh chút để hoàn thiện hơn”. Cách này giúp học sinh nhận ra giá trị của việc học từng bước và giảm cảm giác chán nản.

4.4. Xây dựng thói quen và lịch trình học tập rõ ràng

Một môi trường học tập hiệu quả cần đi kèm với thói quen và lịch trình cụ thể. Học sinh lười học thường thiếu tự giác và không biết cách quản lý thời gian. Giáo viên nên giúp học sinh thiết lập lịch học cố định, kết hợp các hoạt động ngắn, thú vị và đa dạng để giảm cảm giác áp lực.

Ví dụ: chia bài học thành 15–20 phút cho từ vựng, 20–25 phút cho giao tiếp và 10 phút cho trò chơi hoặc thảo luận. Việc có lịch trình rõ ràng giúp học sinh biết trước điều gì sẽ xảy ra, từ đó dễ tập trung và tham gia hơn.

4.5. Tận dụng công nghệ để tạo động lực

Công nghệ là công cụ mạnh mẽ để xây dựng môi trường học tích cực. Học sinh ngày nay rất quen thuộc với các thiết bị số và các ứng dụng tương tác. Giáo viên có thể kết hợp:

• Quizizz, Kahoot, Socrative cho kiểm tra nhanh và trò chơi

• Padlet, Google Docs cho thảo luận nhóm trực tuyến

• YouTube, TED-Ed, BBC Learning English cho video minh họa thực tế

Việc sử dụng công nghệ không chỉ tạo sự mới mẻ mà còn giúp học sinh tự chủ trong học tập, hình thành thói quen tự học lâu dài.

4.6. Khích lệ học sinh tự đặt mục tiêu cá nhân

Mỗi học sinh có nhu cầu và năng lực khác nhau. Giáo viên nên hướng dẫn học sinh tự đặt mục tiêu cá nhân, nhỏ gọn, cụ thể và đo lường được. Khi học sinh tự theo dõi tiến bộ, các em sẽ cảm thấy có trách nhiệm và có động lực duy trì việc học.

Ví dụ: học sinh có thể đặt mục tiêu “nói 5 câu bằng thì hiện tại đơn mà không sai ngữ pháp” hoặc “học 10 từ mới mỗi ngày”. Giáo viên đóng vai trò hướng dẫn và nhắc nhở, đồng thời ghi nhận nỗ lực, giúp các mục tiêu trở nên thực tế và khả thi.

Kết hợp tất cả các yếu tố trên sẽ giúp giáo viên tạo ra một môi trường học tập tích cực, giàu động lực và bền vững, nơi học sinh lười học dần trở nên chủ động, tự tin và hứng thú với tiếng Anh. Đây chính là nền tảng để áp dụng các phương pháp giảng dạy hiệu quả khác, giúp học sinh không chỉ tiến bộ về kiến thức mà còn hình thành thói quen học tập lâu dài.

5. Kết luận

Nhìn lại toàn bộ nội dung về cách dạy học sinh lười học tiếng Anh, có thể thấy rằng việc giúp học sinh thụ động trở nên tích cực không chỉ là trách nhiệm truyền đạt kiến thức, mà còn là một quá trình xây dựng động lực, phát triển kỹ năng học tập và tạo môi trường học tập thích hợp. Hiểu được lý do gốc rễ khiến học sinh lười học – từ thiếu động lực, sợ sai, phương pháp giảng dạy chưa phù hợp, đến môi trường học và tác động từ gia đình – chính là bước đầu tiên để giáo viên áp dụng các chiến lược hiệu quả.

Các giải pháp như xây dựng mục tiêu học tập rõ ràng, tạo môi trường an toàn, cá nhân hóa phương pháp, kết hợp trò chơi và công nghệ, hướng dẫn tự học, khích lệ học sinh tự đặt mục tiêu cá nhân và theo dõi tiến bộ đều góp phần giúp học sinh cảm thấy việc học tiếng Anh trở nên thú vị và có ý nghĩa. Khi những chiến lược này được áp dụng đồng bộ, học sinh lười học sẽ từng bước trở nên chủ động, tự tin và hứng thú hơn với quá trình học tập.

Điều quan trọng nhất mà giáo viên cần ghi nhớ là: dạy học không chỉ là truyền đạt kiến thức, mà còn là truyền cảm hứng và tạo môi trường để học sinh phát triển toàn diện. Việc kiên nhẫn quan sát, lắng nghe và điều chỉnh phương pháp phù hợp với từng học sinh sẽ giúp giảm cảm giác chán nản, tăng tính chủ động, và hình thành thói quen học tiếng Anh bền vững.

Cuối cùng, quá trình dạy học sinh lười học là một hành trình lâu dài, đòi hỏi sự linh hoạt, kiên nhẫn và sáng tạo từ giáo viên. Khi hiểu rõ nguyên nhân, áp dụng đúng phương pháp, và tạo dựng môi trường học tập tích cực, bạn không chỉ giúp học sinh cải thiện kết quả học tập, mà còn góp phần hình thành thái độ học tập tích cực, sự tự tin và yêu thích tiếng Anh lâu dài. Qua đó, giáo viên sẽ thấy rằng nỗ lực và chiến lược đúng đắn có thể biến một học sinh thụ động thành một người học tích cực, chủ động và yêu thích ngôn ngữ.

👉 Nếu bạn đang mong muốn nâng cao kỹ năng giảng dạy, đồng thời sở hữu chứng chỉ TESOL Quốc tế uy tín, hãy để ETP TESOL đồng hành. Chúng tôi không chỉ mang đến chương trình học chất lượng, mà còn là một cộng đồng giáo viên đầy nhiệt huyết – nơi bạn được học hỏi, kết nối và phát triển bền vững.

Hãy để ETP TESOL đồng hành cùng bạn trên hành trình chinh phục khoá học TESOL Quốc tế tại Việt Namvà khởi đầu sự nghiệp giảng dạy tiếng Anh chuyên nghiệp. Hãy liên hệ ngay hôm nay để được tư vấn chi tiết về chương trình học TESOL Quốc tế tại Việt Nam, lịch khai giảng và những ưu đãi đặc biệt đang áp dụng.

Bạn có thể tìm đọc thêm về ETP TESOL tại: ETP TESOL VỮNG BƯỚC SỰ NGHIỆP GIÁO VIÊN TIẾNG ANH

Tìm hiểu thêm

• Nhận ngay Ebook ETP TESOL TẶNG bạn
• 7 Ứng dụng Trí tuệ nhân tạo AI trong giáo dục
• [Thầy cô hỏi, ETP TESOL trả lời #4] Phương pháp hiệu quả để thúc đẩy động lực học tập cho học viên đi làm bận rộn?
• [Thầy cô hỏi, ETP TESOL trả lời #3] Làm thế nào để giáo viên có thể giúp học sinh tiếp thu kiến thức một cách nhanh chóng và nhớ lâu hơn?
• Chuyên mục “Thầy cô hỏi, ETP TESOL trả lời”