Cơ sở lý thuyết về phương pháp “Top-Down” trong giảng dạy ngôn ngữ Phương pháp “Top-Down” là một tiếp cận trong giảng dạy ngôn ngữ, trong đó người học bắt đầu bằng cách tiếp cận toàn diện hoặc tổng thể trước khi phân tích các chi tiết nhỏ hơn. Trong bối cảnh ngôn ngữ học, phương pháp này đề cập đến việc hiểu và sử dụng ngữ cảnh hoặc mục đích giao tiếp trước khi học viên đi vào các yếu tố như từ vựng, ngữ pháp hay cấu trúc câu. Phương pháp “Top-Down” có nguồn gốc từ lý thuyết về tiếp thu ngôn ngữ và quá trình nhận thức, đặc biệt là trong các lý thuyết về “mô hình khung thông tin” (framework theory) và “lý thuyết xây dựng” (constructivism). Lý thuyết mô hình khung thông tin của Sweller (1988) cho rằng người học sử dụng kiến thức nền tảng để hiểu và xử lý thông tin mới. Tương tự, lý thuyết xây dựng của Vygotsky (1978) nhấn mạnh sự phát triển ngôn ngữ thông qua các tương tác xã hội và sự xây dựng kiến thức từ các trải nghiệm thực tế.   Nghiên cứu trước đây về phương pháp “Top-Down” trong giảng dạy tiếng Anh Nhiều nghiên cứu đã xem xét tác động của phương pháp “Top-Down” đối với việc giảng dạy tiếng Anh. Một số nghiên cứu cho thấy phương pháp này giúp học viên phát triển kỹ năng nghe và nói hiệu quả hơn, vì nó khuyến khích người học nhận thức về ngữ cảnh giao tiếp và xây dựng kỹ năng ngôn ngữ từ các tình huống thực tế (Flowerdew & Miller, 2005). Tuy nhiên, cũng có những nghiên cứu phê phán phương pháp này, đặc biệt trong bối cảnh những học viên chưa có nền tảng ngữ pháp vững chắc, việc tiếp cận từ tổng thể có thể khiến họ gặp khó khăn trong việc nắm bắt các chi tiết ngữ pháp quan trọng (Crawford, 2010). Trong bối cảnh giảng dạy tiếng Anh tại Việt Nam, phương pháp “Top-Down” đã được áp dụng trong các chương trình giảng dạy với mục tiêu giúp học viên phát triển khả năng giao tiếp thực tế, nhưng vẫn gặp phải sự thiếu hiệu quả khi học viên chưa có đủ kiến thức nền tảng.   So sánh với phương pháp “Bottom-Up” Phương pháp “Bottom-Up” trái ngược với phương pháp “Top-Down” khi bắt đầu từ các yếu tố nhỏ, cụ thể, như từ vựng, ngữ pháp và phát âm, và dần dần xây dựng từ đó đến ngữ cảnh giao tiếp tổng thể. Phương pháp “Bottom-Up” có thể hiệu quả trong việc giúp học viên hiểu và sử dụng ngữ pháp và từ vựng chính xác, nhưng lại có thể thiếu sự linh hoạt trong giao tiếp thực tế. Trong khi đó, phương pháp “Top-Down” khuyến khích người học suy nghĩ và giao tiếp trong ngữ cảnh thực tế, điều này có thể giúp học viên nhanh chóng nắm bắt cách sử dụng ngôn ngữ trong các tình huống cụ thể. Tuy nhiên, sự thiếu vững chắc trong các kiến thức cơ bản có thể làm giảm hiệu quả của phương pháp này. Nghiên cứu của Harmer (2007) chỉ ra rằng một sự kết hợp giữa hai phương pháp này có thể mang lại kết quả tối ưu trong việc giảng dạy tiếng Anh, giúp học viên vừa hiểu được ngữ cảnh giao tiếp, vừa làm chủ các cấu trúc ngữ pháp và từ vựng.   Các nguồn tham khảo:

• Crawford, J. (2010). The impact of teaching methods on language acquisition. Language Teaching Research, 14(1), 87-109. https://doi.org/10.1177/1362168810388599
• Flowerdew, J., & Miller, L. (2005). Second language listening: Theory and practice. Cambridge University Press.
• Harmer, J. (2007). The practice of English language teaching (4th ed.). Pearson Education.
• Sweller, J. (1988). Cognitive load during problem solving: Effects on learning. Cognitive Science, 12(2), 257-285. https://doi.org/10.1207/s15516709cog1202_4
• Vygotsky, L. S. (1978). Mind in society: The development of higher psychological processes. Harvard University Press.