1. Vì sao giáo viên người Việt dễ mất tự tin khi giảng dạy tiếng Anh?

Dạy tiếng Anh không chỉ đòi hỏi kiến thức ngôn ngữ mà còn cần sự tự tin để truyền tải hiệu quả. Tuy nhiên, nhiều giáo viên người Việt gặp trở ngại trong việc thể hiện sự tự tin khi đứng lớp. Dưới đây là những lý do phổ biến dẫn đến tình trạng này.

1.1. Áp lực phát âm và chuẩn giọng

Nhiều giáo viên lo ngại rằng phát âm của mình không đạt chuẩn như người bản xứ. Điều này tạo ra tâm lý e dè, đặc biệt khi phải nói trước lớp hoặc giao tiếp với học viên có trình độ cao.

Ví dụ: Một giáo viên giảng bài về cách phát âm âm /θ/ trong “think” nhưng lại thấy không chắc chắn về cách đặt lưỡi. Sự ngập ngừng này có thể khiến học viên mất tập trung và làm giảm sự tự tin của chính giáo viên.

1.2. Sợ mắc lỗi ngữ pháp khi giảng dạy

Dù có nền tảng tiếng Anh vững chắc, giáo viên vẫn có thể mắc lỗi trong lúc giảng bài, nhất là với những cấu trúc phức tạp. Điều này khiến họ cảm thấy áp lực, sợ bị học viên “bắt lỗi” và ảnh hưởng đến uy tín của mình.

Ví dụ: Khi giải thích về thì Present Perfect Continuous, giáo viên vô tình nhầm cách dùng với Present Perfect, sau đó bối rối tự sửa lại ngay trước lớp. Những khoảnh khắc như vậy có thể làm giảm sự tự tin nếu giáo viên không có cách xử lý khéo léo.

1.3. Thiếu môi trường sử dụng tiếng Anh thực tế

Không phải giáo viên nào cũng có cơ hội luyện tập tiếng Anh thường xuyên ngoài lớp học. Việc thiếu môi trường thực hành khiến giáo viên cảm thấy tiếng Anh của mình không đủ “tự nhiên” và lo lắng khi giao tiếp với đồng nghiệp hoặc học viên có nền tảng tiếng Anh tốt.

Ví dụ: Khi có một học viên đặt câu hỏi hoàn toàn bằng tiếng Anh với tốc độ nhanh, giáo viên có thể cảm thấy lúng túng và phải suy nghĩ khá lâu trước khi phản hồi. Điều này vô tình tạo ra khoảng trống giao tiếp không cần thiết.

1.4. Áp lực từ học viên và phụ huynh

Ở Việt Nam, học viên và phụ huynh thường có kỳ vọng cao đối với giáo viên tiếng Anh. Một số người cho rằng giáo viên cần phải “hoàn hảo” trong mọi kỹ năng, từ phát âm, ngữ pháp đến cách giảng dạy. Điều này tạo ra gánh nặng tâm lý, khiến giáo viên dễ mất tự tin khi đứng lớp.

Dù giáo viên có chuyên môn tốt, những câu hỏi như vậy vẫn có thể tạo ra sự lo lắng về tính thuyết phục của bản thân.

1.5. Chưa quen với các phương pháp giảng dạy hiện đại

Nhiều giáo viên vẫn áp dụng phương pháp dạy truyền thống, chủ yếu tập trung vào ngữ pháp và dịch nghĩa. Khi đối diện với học viên mong muốn học theo phương pháp giao tiếp hoặc các phương pháp giảng dạy mới như TPR, CLT (Communicative Language Teaching), giáo viên có thể cảm thấy chưa sẵn sàng hoặc thiếu kỹ năng áp dụng.

2. 5 Tips Giúp Bạn Giảng Dạy Tiếng Anh Đầy Tự Tin

Tự tin không chỉ là một kỹ năng, mà còn là một trạng thái tâm lý có thể rèn luyện. Dưới đây là 5 tips giúp giáo viên người Việt dạy tiếng Anh một cách vững vàng hơn, dù là trong lớp học truyền thống hay môi trường trực tuyến.

2.1. Cải thiện phát âm theo hướng thực tế

Nhiều giáo viên tiếng Anh người Việt cảm thấy thiếu tự tin khi giảng dạy vì lo lắng về phát âm của mình. Tuy nhiên, mục tiêu không phải là nói như người bản xứ, mà là phát âm rõ ràng, dễ hiểu và tự nhiên. Điều quan trọng là đảm bảo người nghe có thể hiểu bạn mà không gặp khó khăn.

Thay vì ám ảnh với từng âm tiết khó như /θ/ trong think hay /ð/ trong this, hãy tập trung vào trọng âm (stress), ngữ điệu (intonation) và sự nối âm (connected speech). Ví dụ, trong câu “What do you want to do?”, người bản xứ có xu hướng nói nhanh thành “Whaddaya wanna do?”. Nếu hiểu cách nối âm, bạn sẽ dễ dàng nghe và giảng dạy tự nhiên hơn mà không cần phải cố bắt chước hoàn toàn giọng bản ngữ.

Một mẹo thực tế để cải thiện phát âm là sử dụng shadowing technique – nghe và lặp lại ngay lập tức theo người bản xứ, bắt chước không chỉ âm thanh mà cả nhịp điệu câu nói. Hãy bắt đầu với các nguồn uy tín như BBC Learning English, TED Talks hoặc các đoạn hội thoại ngắn trên YouTube. Ngoài ra, ghi âm lại giọng nói của mình và so sánh với bản mẫu sẽ giúp bạn nhận ra điểm cần cải thiện.

Khi phát âm tốt hơn, bạn sẽ thấy tự tin hơn khi hướng dẫn học viên. Quan trọng nhất, hãy nhớ rằng mục tiêu giảng dạy tiếng Anh không phải là trở thành một người bản xứ, mà là giúp học viên giao tiếp hiệu quả – và điều đó bắt đầu từ một cách tiếp cận thực tế và dễ hiểu

2.2. Đừng sợ mắc lỗi – Hãy biến lỗi sai thành bài học

Một trong những rào cản lớn nhất khiến giáo viên người Việt mất tự tin khi giảng dạy tiếng Anh là nỗi sợ mắc lỗi. Tuy nhiên, thay vì lo lắng, hãy coi lỗi sai là một phần tự nhiên của quá trình học tập và giảng dạy. Việc mắc lỗi không làm giảm đi giá trị của một giáo viên, mà ngược lại, giúp bạn trở nên gần gũi hơn với học viên và tạo ra môi trường học tập thoải mái hơn.

Chẳng hạn, nếu trong lúc giảng bài, bạn vô tình nói “She don’t like coffee” thay vì “She doesn’t like coffee”, thay vì lúng túng hoặc xin lỗi, bạn có thể biến khoảnh khắc này thành một bài học. Hãy dừng lại một chút, mỉm cười và nói: “Oops! Tôi cũng vừa mắc lỗi này. Nhưng đây là một lỗi rất phổ biến, nhiều người học tiếng Anh cũng gặp phải. Cùng xem lại nhé!” Việc này không chỉ giúp học viên nhớ lâu hơn mà còn khiến họ cảm thấy thoải mái hơn khi mắc lỗi.

Một cách hiệu quả để quản lý lỗi sai là sử dụng phương pháp delayed correction – thay vì ngắt lời học viên ngay lập tức, hãy ghi lại lỗi của họ và sửa sau khi họ hoàn thành ý tưởng. Điều này giúp duy trì dòng suy nghĩ của học viên và tránh làm họ mất tự tin. Bên cạnh đó, bạn cũng có thể chia sẻ những lỗi sai phổ biến mà chính mình từng mắc phải khi học tiếng Anh, giúp học viên hiểu rằng ai cũng có thể sai, quan trọng là cách chúng ta học từ những sai lầm đó.

Tóm lại, mắc lỗi không phải là thất bại, mà là cơ hội để học hỏi và phát triển. Khi bạn thoải mái với những lỗi sai của mình, bạn sẽ tạo ra một môi trường học tập cởi mở hơn, nơi cả giáo viên và học viên đều có thể tự tin cải thiện tiếng Anh mỗi ngày.

2.3. Tận dụng ngôn ngữ cơ thể và giọng nói

Một bài giảng hấp dẫn không chỉ đến từ nội dung mà còn từ cách giáo viên truyền tải nó. Việc tận dụng ngôn ngữ cơ thể và giọng nói không chỉ giúp bài giảng sinh động hơn mà còn giúp bạn tự tin hơn khi giảng dạy tiếng Anh.

Ngôn ngữ cơ thể có thể hỗ trợ việc giải thích từ vựng và ngữ pháp một cách trực quan. Ví dụ, khi dạy từ “big”, bạn có thể dùng tay để diễn tả kích thước lớn. Khi giảng về present continuous (She is running), bạn có thể giả vờ chạy tại chỗ để minh họa hành động đang diễn ra. Điều này giúp học viên dễ hình dung và ghi nhớ lâu hơn. Ngoài ra, giao tiếp bằng mắt cũng rất quan trọng – việc duy trì eye contact với học viên sẽ giúp bạn kết nối với họ tốt hơn và tạo cảm giác tự tin, dù bên trong bạn có thể vẫn còn lo lắng.

Bên cạnh đó, giọng nói cũng đóng vai trò quan trọng trong việc giữ sự chú ý của lớp học. Nếu bạn nói quá nhỏ hoặc đều đều, học viên dễ mất tập trung. Thay vào đó, hãy điều chỉnh tốc độ, nhấn mạnh từ khóa và thay đổi cao độ giọng nói để tạo điểm nhấn. Ví dụ, khi kể một câu chuyện, bạn có thể nói chậm và nhỏ hơn ở những đoạn cao trào để tạo sự hồi hộp, sau đó nói nhanh và to hơn ở những đoạn gay cấn để thu hút sự chú ý.

Việc kết hợp ngôn ngữ cơ thể và giọng nói không chỉ giúp bạn thể hiện sự tự tin mà còn giúp học viên cảm thấy hứng thú hơn với bài học. Khi bạn tràn đầy năng lượng và biểu đạt tốt, học viên cũng sẽ có động lực học tập hơn. Và quan trọng nhất, khi bạn cảm nhận được sự tương tác tích cực từ học viên, sự tự tin của bạn cũng sẽ tăng lên một cách tự nhiên.

2.4. Tạo môi trường thực hành tiếng Anh thoải mái

Một trong những yếu tố quan trọng giúp giáo viên tự tin hơn khi giảng dạy tiếng Anh là xây dựng một môi trường học tập thoải mái, nơi cả thầy và trò đều cảm thấy an toàn khi sử dụng ngôn ngữ. Khi không còn áp lực về việc phải nói đúng tuyệt đối, học viên sẽ cởi mở hơn, và giáo viên cũng bớt lo lắng về việc bị đánh giá.

Thay vì yêu cầu học viên phải trả lời một cách hoàn hảo, hãy khuyến khích họ giao tiếp một cách tự nhiên. Ví dụ, thay vì sửa lỗi ngay lập tức khi học viên nói “Yesterday I go to the market”, hãy phản hồi bằng cách nhấn mạnh vào mẫu câu đúng một cách nhẹ nhàng: “Oh, you went to the market yesterday? What did you buy?” Cách này giúp học viên tự nhận ra lỗi sai mà không cảm thấy mất tự tin.

Ngoài ra, hãy sử dụng các hoạt động thực hành thú vị như trò chơi nhập vai, thảo luận nhóm hoặc các tình huống giao tiếp giả lập. Ví dụ, khi dạy về cách đặt món ăn, bạn có thể đóng vai nhân viên phục vụ và để học viên thử gọi món bằng tiếng Anh. Khi lớp học trở thành một không gian tương tác thay vì chỉ là nơi ghi nhớ lý thuyết, học viên sẽ chủ động sử dụng tiếng Anh hơn, và giáo viên cũng cảm thấy thoải mái hơn khi dẫn dắt bài học.

Quan trọng nhất, hãy tạo ra một bầu không khí tích cực, nơi mọi người cảm thấy được động viên thay vì sợ mắc lỗi. Khi học viên thấy rằng giáo viên của mình cũng tự tin, thoải mái và sẵn sàng đồng hành, họ sẽ có động lực học tập hơn, và chính giáo viên cũng sẽ tự tin hơn trong quá trình giảng dạy.

2.5. Không ngừng học hỏi và phát triển kỹ năng giảng dạy

Sự tự tin khi giảng dạy tiếng Anh không chỉ đến từ kinh nghiệm mà còn từ việc liên tục học hỏi và nâng cao chuyên môn. Khi bạn trang bị cho mình nhiều kiến thức và phương pháp giảng dạy hiệu quả, bạn sẽ cảm thấy vững vàng hơn trước lớp học.

Một trong những cách đơn giản để cải thiện kỹ năng là quan sát và học hỏi từ đồng nghiệp hoặc những giáo viên giàu kinh nghiệm. Tham gia các buổi workshop, khóa đào tạo hoặc theo dõi các nguồn tài liệu giảng dạy uy tín sẽ giúp bạn cập nhật những phương pháp mới và hiểu rõ hơn về cách truyền đạt kiến thức một cách hiệu quả. Ví dụ, nếu bạn cảm thấy phần phát âm của mình chưa thực sự tốt, hãy thử xem các video hướng dẫn từ giảng viên bản ngữ, luyện tập với IPA (Bảng Ký hiệu Ngữ âm Quốc tế) hoặc tham gia các khóa học trực tuyến chuyên sâu.

Ngoài ra, hãy chủ động lắng nghe phản hồi từ học viên. Đôi khi, những góp ý nhỏ có thể giúp bạn điều chỉnh cách giảng dạy để phù hợp hơn với nhu cầu thực tế. Ví dụ, nếu học viên cảm thấy bài giảng còn quá lý thuyết, bạn có thể thêm các hoạt động thực hành, trò chơi ngôn ngữ hoặc tình huống giao tiếp thực tế để tăng sự hứng thú.

Giảng dạy là một quá trình không ngừng phát triển. Khi bạn luôn sẵn sàng học hỏi, cập nhật kiến thức mới và linh hoạt trong cách giảng dạy, bạn sẽ không chỉ nâng cao chất lượng bài giảng mà còn tạo được sự tự tin vững chắc trong sự nghiệp của mình.

Về ETP TESOL

Hãy chia sẻ thắc mắc của bạn đến chuyên mục ‘Thầy cô hỏi, ETP TESOL trả lời’ để được nhận ngay sự giải đáp và hỗ trợ từ đội ngũ giảng viên chuyên nghiệp giàu kinh nghiệm của ETP TESOL. Gửi câu hỏi tại https://bit.ly/YOUask_ETPTESOLanswer và cùng nhau nâng cao chất lượng giảng dạy tiếng Anh của mình nhé!